Πέμπτη 29 Οκτωβρίου 2009

Εμείς είμαστε με την ασφάλεια κι όχι με την "ασφαλίτικη" παραπλανητική εκδοχή της!

Του Δημήτρη Χριστόπουλου*
Τα τελευταία χρόνια σε όλη την Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, βιώνουμε μια μακρόσυρτη συγκυρία εκφυλισμού κομβικών εννοιών της δικαιοκρατικής ιδέας: αυτή είναι η βασική θέση που εκφράζεται στις γραμμές που ακολουθούν. Οι παραπάνω έννοιες αφορούν τον πυρήνα των εγγυητικών λειτουργιών του πολιτεύματος, με πρώτη και καλύτερη την έννοια της ασφάλειας.
Ας το δούμε. Η ασφάλεια είναι βασική προϋπόθεση του ευ ζην, τόσο σε ατομικό όσο και σε κοινοτικό επίπεδο. Χωρίς μια στοιχειώδη αίσθηση ασφάλειας, δεν νοείται ανθρώπινη κοινότητα διότι ακυρώνονται οι σχέσεις μεταξύ των προσώπων. Χωρίς ασφάλεια, δεν νοείται ουσιαστική ύπαρξη και αποτελεσματική άσκηση δικαιωμάτων από ανθρώπους. Ο άνθρωπος που είτε κινδυνεύει είτε νομίζει ότι κινδυνεύει περιορίζει, εξ ορισμού, και τον χώρο άσκησης της ελευθερίας του, υπό την προφανή έννοια ότι δεσμεύει τις επιλογές του. Περαιτέρω στη διάσταση αυτή, η ίδια η αρχή του κράτους δικαίου --κράτους κανόνων και όχι αποφάσεων-- είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ιδέα της ασφάλειας δικαίου, δηλαδή τη μόνιμη ανάγκη για προβλεψιμότητα των έννομων επιπτώσεων των πράξεων και των παραλείψεων των ανθρώπων. Είμαστε ασφαλείς όταν ξέρουμε τι πρόκειται να μας συμβεί εάν κάνουμε ή δεν κάνουμε κάτι.

Μια ασφάλεια ποινικού τιμωρητικού χαρακτήρα
Αυτή η αυτονόητη εκδοχή της ασφάλειας σήμερα απαξιώνεται, αδρανοποιείται και δίνει τη θέση σε μια γενικόλογη αφαίρεση ασφάλειας ποινικού τιμωρητικού χαρακτήρα. Εμβληματικό ρόλο σε αυτή την εννοιολογική εκτροπή παίζει ο τρόπος με τον οποίο προσλαμβάνεται η μετανάστευση. Ας θυμίσουμε λίγο το πρόσφατο Προεδρικό Διάταγμα, το οποίο αναθέτει την εξέταση του αιτήματος ασύλου στην αποκλειστική αρμοδιότητα των αστυνομικών διευθυντών και στερεί από τους αιτούντες άσυλο το δικαίωμα εξέτασης του αιτήματός τους σε δεύτερο βαθμό. Ο αστυνομικός διευθυντής άλλα --οφείλει να-- ξέρει, και όχι σε ποιες περιοχές του πλανήτη διώκονται οι άνθρωποι. Περαιτέρω, το Διάταγμα παρατείνει τη διοικητική κράτηση για περίοδο έως και ένα έτος, προβλέποντας μια υπέρμετρα αυστηρή ποινή στέρησης της ελευθερίας σε βάρος ανθρώπων που δεν έχουν παραβιάσει άλλον κανόνα δικαίου παρά μόνο στερούνται των νομιμοποιητικών εγγράφων παραμονής στη χώρα. Τρίτο και χειρότερο, το Διάταγμα δίνει τη δυνατότητα σε κάθε αστυνομικό διευθυντή να διατάσσει την απέλαση κάθε αλλοδαπού σε βάρος του οποίου έχει ασκηθεί ποινική δίωξη για κάθε πλημμέλημα, χωρίς να απαιτείται τελεσίδικη καταδίκη από δικαστήριο. Όπως έχει ήδη ειπωθεί, πρόκειται για διάταξη που --πέραν των άλλων-- βάλλει ευθέως κατά του τεκμηρίου αθωότητας, εισάγοντας εκ νέου στην ελληνική πολιτική ιστορία ένα αντικειμενικό κριτήριο επικινδυνότητας μιας ομάδας ανθρώπων επειδή δεν είναι Έλληνες. Για να μην ξεχνιόμαστε, μέχρι πριν από 35 χρόνια, το ίδιο κριτήριο επικινδυνότητας υπήρχε για μια μερίδα ημεδαπών "ανάξιων" να είναι Έλληνες.
Η αντιμετώπιση της μετανάστευσης με όρους άμυνας που παραπέμπουν σε υπηρεσίες δίωξης ενισχύει την ανασφάλεια δικαίου, τοποθετώντας κρίσιμα πληθυσμιακά μεγέθη --όχι μόνο μεταναστών-- σε ένα μόνιμο καθεστώς ομηρίας και ατελέσφορης μετάβασης από τη νομιμότητα στην παρανομία όσον αφορά την παραμονή και την εργασία. Οι άνθρωποι παρανομούν διότι αδυνατούν να είναι νόμιμοι, προκειμένου να επιτελούν στοιχειώδεις κοινωνικές λειτουργίες. Η διαρκής λοιπόν αναζήτηση της ασφάλειας με όρους τιμωρίας και δίωξης ενισχύει την ανασφάλεια
α) σε επίπεδο πραγματικής διακινδύνευσης, εφόσον το καθεστώς παρανομίας εκτρέφει δεδομένα παραβατικές συμπεριφορές, εκθέτοντας τους ανθρώπους σε δίκτυα προστασίας που υποκαθιστούν το κράτος
β) τροφοδοτεί το αίσθημα ανασφάλειας, μεταναστών και μη, καθώς αμφότεροι νιώθουν απειλούμενοι
γ) κατεξοχήν ενισχύει την ανασφάλεια δικαίου, καθώς η διαρκής αναζήτηση της ασφάλειας με όρους δίωξης παραπέμπει σε διοικητικές συμπεριφορές που παραβιάζουν συνταγματικές εγγυήσεις.

"Εμείς είμαστε με την ασφάλεια"
Με αφορμή λοιπόν τη μετανάστευση, η οποία ωστόσο δεν είναι το μόνο παράδειγμα ούτε αποσυνδέεται από ευρύτερες εξελίξεις στην κοινωνία, μπορούμε να διαπιστώσουμε τη συστηματική εκτροπή των συλλογικών συνειρμών σχετικά με την έννοια και το περιεχόμενο της ασφάλειας. Η έννοια αυτή συρρικνώνεται πλέον στην αστυνομική διάστασή της, αν δεν ταυτίζεται πλέον με αυτήν. Παράλληλα, εξορίζεται η κοινωνική πρόσληψη της ασφάλειας, τόσο από το συλλογικό συνειρμικό της κοινής γνώμης όσο και από τον δημόσιο λόγο. Η εξέλιξη αυτή προϋποθέτει, αλλά και συνεπάγεται μια γενικότερη απαξίωση της έννοιας της ασφάλειας, με άμεσα θύματα τους κοινωνικά αδύναμους ή εν δυνάμει ύποπτους, με τους μετανάστες πρώτους απ' όλους. Η εν λόγω συρρίκνωση συνοδεύεται επίσης και από τη σταδιακή απαλλαγή της πολιτείας από την ανάληψη ευθυνών για την κοινωνική προστασία των μελών της, πολιτών ή μη.
Το παράδοξο εδώ είναι ότι, δυστυχώς, θύματα αυτής της εννοιολογικής εκτροπής της ασφάλειας δεν είναι μόνο οι εν δυνάμει "διώκτες" αλλά και ο πολιτικός χώρος που τρέφει ειλικρινή αισθήματα αλληλεγγύης προς τον μεταναστευτικό πληθυσμό και αγωνίζεται για τα δίκαιά του. Η ασφάλεια εννοιολογείται σχεδόν αποκλειστικά κατ' αντιπαράθεση εφ' όλης της ύλης με την ελευθερία, ωσάν τα δύο μεγέθη να τελούν σε διαρκή εγγενή αλληλεξουδετέρωση.
Ασφαλώς, είναι αλήθεια ότι διλήμματα μεταξύ ελευθερίας και ασφάλειας δεν είναι ανύπαρκτα, αλλά η εξ ολοκλήρου αντιθετική συμβίωση των δύο είναι πρόσληψη μονομερής και εντελώς παραπλανητική, καθώς αφορά μόνο αυτή την εκφυλισμένη, απαξιωνόμενη έννοια της ασφάλειας που εξομοιώνεται με τη δίωξη και τιμωρία. Η έννοια όμως της ασφάλειας, όπως είδαμε, είναι δεδομένα πιο περιεκτική, καθώς παραπέμπει σε ένα πεδίο ευθύνης, πρόνοιας και προστασίας των ανθρώπων μέσα από τη φροντίδα κοινωνικής ενσωμάτωσης και αποτελεσματικής απολαβής δικαιωμάτων όλων των μελών του κοινωνικού συνόλου. Η ασφαλής κοινωνία έχει μεν αστυνομία, αλλά έχει σχολεία που δεν απαξιώνουν την ταυτότητα των μεταναστών, έχει αξιοπρεπή περίθαλψη όλων των ανθρώπων, αποτελεσματική εργασιακή νομοθεσία και άλλα συναφή.
Ενώ λοιπόν θα περίμενε κανείς από τον πολιτικό χώρο που υπερασπίζεται τους μετανάστες και τα δικαιώματά τους να αναδείξει σε κεντρικό προγραμματικό λόγο τον περιεκτικό κοινωνικό προσανατολισμό της έννοιας της ασφάλειας, συχνά ο χώρος αυτός πέφτει στην παγίδα της εννοιολογικής αυτής εκτροπής, αναπαράγοντας το γνωστό δίλημμα "ασφάλεια ή ελευθερία", με δεδομένη εκ των προτέρων την ελευθερία ως απάντηση. Διότι τι άλλη απάντηση θα μπορούσε να δώσει; Τι καλύτερο δώρο στην ακροδεξιά και τις νεοσυντηρητικές πολιτικές, στις οποίες κληρονομείται διά μαγείας η αποκλειστική νομή, τα πνευματικά δικαιώματα επί της ασφάλειας.
Είναι επιτακτική ανάγκη λοιπόν να αναλάβουμε την πολιτική ευθύνη του επαναπατρισμού της έννοιας της ασφάλειας μέσω της επανεννοιολόγησής της και της απαγκίστρωσής της από την "ασφαλίτικη", πολιτικά μονοδιάστατη και μεθοδολογικά παραπλανητική εκδοχή της. Κι αυτό πλέον μπορεί να γίνει μόνο με όρους επιθετικής πολιτικής ρητορικής και όχι απολογητικά, διότι η ακροδεξιά καιροφυλακτεί, όχι απλώς ενισχύοντας την εκλογική της δύναμη, αλλά κυρίως εισάγοντας την πολιτική της ατζέντα στον αμήχανο αστικό συνασπισμό εξουσίας, όπως είδαμε μετά τις ευρωεκλογές στην Ελλάδα.
Μια απάντηση που μπορούμε και πρέπει να σκεφτούμε είναι: "Εμείς είμαστε με την ασφάλεια, εμείς που παλεύουμε για ατομικά, πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα των μεταναστών και όλων των ανθρώπων, και όχι εσείς που υποδαυλίζετε με τη ρητορεία σας τη μισαλλοδοξία και τον φόβο μεταξύ των ανθρώπων στο όνομα της ασφάλειας τους: διότι εσείς απειλείτε έτσι την ασφάλεια των κοινοτήτων μας".


*Ο Δημήτρης Χριστόπουλος διδάσκει στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου και είναι πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.
Δημοσιευθέν στην εφημερίδα "Αυγή" στις 20/9/2009, διαθέσιμο και στην ιστοσελίδα της "Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου" www.hlhr.gr

Τετάρτη 28 Οκτωβρίου 2009

Δικαιώματα σε συνθήκες οικονομικής κρίσης

Αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Αυγή"
του Δημητρη Χριστοπουλου
Δικαιώματα σε συνθήκες οικονομικής κρίσης
Στις ευρωεκλογές του Ιουνίου η συζήτηση για τη μετανάστευση και την ασφάλεια προσέδωσε μια έντονη χροιά αυταρχισμού στις συζητήσεις μεταξύ των κομμάτων, με τις γνωστές, εκ των προτέρων, λιγοστές εξαιρέσεις. Η ελληνική ακροδεξιά, όπως εκφράζεται μέσα από τον ΛΑΟΣ, κατάφερε όχι απλώς να ενισχύσει τότε τα εκλογικά της ποσοστά, αλλά κυρίως να εισάγει στη μετεκλογική πολιτική ατζέντα το ζήτημα της μετανάστευσης με τον χειρότερο δυνατό τρόπο για την ελληνική κοινωνία. Σε αυτό, βέβαια, βρήκε αμήχανους συμπαραστάτες στο τότε κυβερνητικό στρατόπεδο, οι οποίοι, σε κατάσταση μετεκλογικού πανικού, έκαναν ό,τι μπορούσαν προκειμένου να ενισχύσουν τη φαρέτρα των μισαλλόδοξων επιχειρημάτων, επανεισάγοντας στην ελληνική νομοθεσία και διοίκηση εξαιρετικά βάναυσες για τους μετανάστες πρακτικές, τόσο σε ατομικό όσο και συστημικό επίπεδο. Το ΠΑΣΟΚ, από την πλευρά του, για ακόμη μια φορά, φάνηκε ανίκανο να απομακρυνθεί σε επίπεδο στελεχών από αυτή την αυταρχική υστερία, έστω και εάν, μορφολογικά, ο πολιτικός του λόγος προφανώς διαφοροποιούνταν. Το καλοκαίρι του 2009 θα καταγραφεί ίσως ως το πιο σκληρό της τελευταίας δεκαετίας όσον αφορά τη μεταχείριση μεταναστών χωρίς χαρτιά.
Το --ευχάριστα-- παράξενο είναι ότι η τηλεκατευθυνόμενη συζήτηση σχετικά με την ασφάλεια και τη μετανάστευση, που σχεδόν μονοπώλησε τον γκρίζο πολιτικό ορίζοντα μετά τις ευρωεκλογές, φαίνεται να ξεφούσκωσε: σχεδόν κανένας σήμερα, αν εξαιρέσουμε τις αγοραίες κορώνες της ακροδεξιάς, δεν μοιάζει να δείχνει για τη μετανάστευση το αρνητικά φορτισμένο ενδιαφέρον που εμφανιζόταν μέχρι πριν λίγους μήνες. Σαν να είμαστε σε άλλο κράτος… Πρόσφατη έρευνα της Public Issue δείχνει ότι μόλις το 2% του εκλογικού σώματος θεωρεί το μεταναστευτικό σπουδαίο ζήτημα, σε αντίθεση με το 18% του Ιουνίου.1 Σήμερα, το θέμα είναι το δημοσιονομικό σε συνθήκες οικονομικής κρίσης, ενώ στις πρόσφατες τηλεμαχίες --με τη θλιβερή εξαίρεση του αρχηγού του ΛΑΟΣ, ο οποίος έφτασε ακόμη και στη Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου (1878!) για να αιτιολογήσει τις εδαφικές "βλέψεις" που τροφοδοτεί η παρουσία Βουλγάρων μεταναστών στην Ελλάδα-- κανένας από τους πολιτικούς αρχηγούς δεν ασχολήθηκε επισταμένως με το μεταναστευτικό, ούτε καν οι δημοσιογράφοι που το έκαναν πρωτοσέλιδο φόβου τον Ιούνιο.
Σε συνθήκες οικονομικής κρίσης πάντως, αναδεικνύονται εξ αντικειμένου μείζονες απειλές στα δικαιώματα. Καταρχάς, η οικονομική κρίση δημιουργεί προϋποθέσεις υψηλής επικινδυνότητας στην απολαβή των κοινωνικών δικαιωμάτων, με πρώτο αυτό της εργασίας και, γενικότερα, της αξιοπρεπούς διαβίωσης για μείζονα πληθυσμιακά στρώματα. Η εργασιακή απειλή εκτείνεται όμως, κατά δεύτερο λόγο, και στην αποτελεσματική άσκηση των υπολοίπων δικαιωμάτων, καθώς πάγια απάντηση των νεοφιλελεύθερων πολιτικών στη διαμαρτυρία που προκαλεί η συστολή των κοινωνικών δικαιωμάτων είναι ο περιορισμός των ατομικών: η αστυνομική καταστολή και η απαξίωση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας είναι αναγκαίο παρακολούθημα συγκεκριμένων επιλογών στον χώρο της οικονομίας που επιχειρούν να αλλάξουν τη σχέση κεφαλαίου-εργασίας, αποδίδοντας στο κεφάλαιο περαιτέρω συγκριτικά πλεονεκτήματα για την αντιμετώπιση της ύφεσης.
Σε αυτό το περιβάλλον, η προστασία των δικαιωμάτων των ανθρώπων και η επεξεργασία στρατηγικών προώθησής τους αποτελεί κεντρικό προγραμματικό καθήκον με δομικές αναφορές στη μείζονα αντίθεση που βιώνει η κοινωνία μας, και όχι περιφερειακή ενασχόληση υπερευαίσθητων πολιτών ή ένδειξη ανθρωπισμού.

Τι έχουμε μπροστά μας στο πεδίο των ατομικών δικαιωμάτων;
I. Aστυνομική καταστολή
Δυστυχώς για το ελληνικό πολίτευμα, η αστυνομική βία προσλαμβάνεται διαρκώς ως φυσιολογική λειτουργία του συστήματος καταστολής· αυτό που αλλάζει είναι οι ομάδες που βρίσκονται στο στόχαστρο. Μια έξη συγκάλυψης και ατιμωρησίας είναι εδραιωμένη στο αστυνομικό σώμα, με αποτέλεσμα, όπως υποδεικνύουν όλες οι καταγραφές κρουσμάτων βίας τα τελευταία χρόνια, να επιβιώνει και να ενισχύεται μια δομική υποκουλτούρα βίας σε μείζονα τμήματα της Ελληνικής Αστυνομίας. Τίθεται πλέον επιτακτικά το ζήτημα της επανεξέτασης της άνευ όρων οπλοχρησίας και οπλοφορίας των σωμάτων Ασφαλείας, της ουσιαστικής διερεύνησης περιστατικών βίας εκ μέρους αστυνομικών οργάνων με απόδοση ευθυνών και πλήρη εφαρμογή των προβλεπόμενων πειθαρχικών και ποινικών μέτρων. Η εκ βάθρων μεταρρύθμιση της δομής και της λειτουργίας της Ελληνικής Αστυνομίας, με στόχο να ξεριζωθεί ο αυταρχισμός και η αδικαιολόγητη βία των αστυνομικών οργάνων κατά ελλήνων πολιτών και μεταναστών ως "θεμιτό" μέσο άσκησης του ρόλου τους, είναι το κατεξοχήν ζητούμενο.
ΙΙ. Σωφρονιστικό
Η κατάσταση στις φυλακές δεν περιποιεί τιμή στην ελληνική πολιτεία. Ο αγώνας των κρατουμένων το φθινόπωρο του 2008 έμεινε σχεδόν αδικαίωτος. Η διαβεβαίωση του Σωφρονιστικού Κώδικα ότι "ο κρατούμενος δεν στερείται κανένα άλλο δικαίωμα παρά μόνο την ελευθερία του" ηχεί σαν κακόγουστο αστείο, αφού κατά κανόνα διακυβεύεται η αξιοπρέπεια, η υγεία, η ασφάλεια, ακόμη και η ίδια η ζωή των κρατουμένων. Η υιοθέτηση σειράς ρυθμίσεων είναι επιτακτική ανάγκη, τόσο στο επίπεδο των υποδομών όσο και στο θεσμικό επίπεδο: άρση του αποκλεισμού επισκέψεων και αυτοψιών στους χώρους κράτησης από ανεξάρτητους φορείς, αποκλιμάκωση της νομοθεσίας για τα ναρκωτικά, απόλυση των κρατουμένων για χρηματικές ποινές με βεβαίωση των οφειλόμενων ποσών στο δημόσιο ταμείο, άμεση μείωση του ανώτατου χρόνου προσωρινής κράτησης στους 12 μήνες, υλοποίηση, ενίσχυση και επέκταση των προβλεπόμενων εναλλακτικών ποινών, της κοινωνικής εργασίας και της ημιελεύθερης διαβίωσης.
ΙΙΙ. Ιδιωτικότητα
Με πρωτοστάτη μερίδα του Τύπου, τα κρυφά βίντεο και η δημοσιοποίηση προϊόντων τηλεφωνικών υποκλοπών φαίνεται πλέον να μονοπωλούν το ενδιαφέρον δημοσιογράφων αλλά και πολιτικών, ως αποδεικτικά στοιχεία εκβιασμών ή άλλων ποινικά κολάσιμων πράξεων. Η εξυπηρέτηση του υπέρτατου σκοπού, της "αποκάλυψης της αλήθειας", διαλύει συθέμελα τον σκληρό πυρήνα της ανθρώπινης ιδιωτικότητας, ατιμώρητα. Παράλληλα, από τα τηλεοπτικά παράθυρα, εγκαλείται όποιος δεν αποδέχεται την κρυφή βιντεοσκόπηση και τη λογική της, τη μετατροπή όλων σε αυτοσχέδιους ντετέκτιβ και της πολιτικής κοινωνίας σε κοινωνία της κλειδαρότρυπας. Φτάνουμε έτσι στον παραλογισμό η κρυφή παρακολούθηση να εμφανίζεται στην κοινή γνώμη ως αυτονόητη και κανονική. Η αντίσταση στην κατάφωρη παραβίαση της ιδιωτικότητας με τη χρήση κρυφών μέσων παρακολούθησης είναι, εν τέλει, αντίσταση στην κρυφή γοητεία της παραβίασης των εγγυήσεων του Συντάγματος.
IV. Θρησκευτική ελευθερία
Κατά κοινή ομολογία, η Ελλάδα την τελευταία εικοσαετία, υπό την πίεση συνεχιζόμενων καταδικαστικών αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, έχει κάνει βήματα προόδου στο παραδοσιακά ευαίσθητο για τη χώρα ζήτημα της θρησκευτικής ελευθερίας. Ωστόσο, με δεδομένο το υπάρχον καθεστώς σχέσεων κράτους-Εκκλησίας στην Ελλάδα, τα περιθώρια βελτίωσης έχουν συγκεκριμένο όριο. Οι σχέσεις κράτους-Εκκλησίας είναι ζήτημα που αφορά μεν τον οργανωτικό ιστό του πολιτεύματος, ωστόσο έχει πολλαπλές επιπτώσεις για τον ζωτικό χώρο των δικαιωμάτων μας. Σε μεγάλα ζητήματα όπως η καύση των νεκρών, η θρησκευτική κατήχηση, ο όρκος, η προσευχή κλπ. μπορεί ενδεχομένως να βρεθούν επιμέρους αρμόζουσες λύσεις· ωστόσο μια συνολική προοπτική θεσμικής απομάκρυνσης του κράτους από την Εκκλησία2 είναι η μόνη που μπορεί δυνητικά να θεραπεύσει και άλλες ασθένειες που προκαλούν οι υπόγειες --και συχνά παράνομες-- διαδρομές σφιχτού εναγκαλισμού κράτους και Εκκλησίας, όπως έδειξε η πρόσφατη υπόθεση της μονής Βατοπεδίου.
V. Mειονότητες
Στο πρόσφατο ντιμπέιτ των έξι πολιτικών αρχηγών, ο εκπρόσωπος των Οικολόγων ρωτήθηκε δις εάν πιστεύει ότι υπάρχει μακεδονική μειονότητα στην Ελλάδα και εάν επικροτεί την παρουσία στελέχους του κόμματος στην παρουσίαση λεξικού που είχε ετοιμάσει στον Μεσοπόλεμο η ελληνική κυβέρνηση για τους σλαβόφωνους έλληνες αλλά απεσύρθη, πριν διανεμηθεί, εξαιτίας αντιδράσεων -- κάτι σαν την πρόσφατη υπόθεση με το βιβλίο Ιστορίας, δηλαδή... Η ερώτηση, σε στυλ νουθεσίας, υπονοούσε ότι δεν είναι δυνατόν εκπρόσωπος νόμιμου πολιτικού κόμματος" να λαμβάνει τέτοιες θέσεις. Το πρόβλημα στην Ελλάδα με τις μειονότητες δεν αφορά αποκλειστικά τους ανθρώπους που ανήκουν σε αυτές, αν και αυτοί είναι οι πρώτοι που βιώνουν το τίμημα να "επιμένουν μειονοτικά". Εκτείνεται και σε όλους όσοι μιλούν για μειονότητες, οι οποίοι ανακηρύσσονται "εθνικοί εχθροί", υφιστάμενοι τον αυταρχισμό και τη διαπόμπευση, επειδή απλώς επισημαίνουν το αυτονόητο: ότι μπορεί, δηλαδή, μειονότητες για το κράτος να είναι "ανύπαρκτες", αλλά αυτό δεν τις καθιστά και αόρατες.

Τι έχουμε μπροστά μας στο πεδίο των πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων
Ι. Ιθαγένεια στους μετανάστες που επιθυμούν

Η μεταπολίτευση έλυσε, κατά κανόνα, τα ζητήματα στέρησης της ελληνικής ιθαγένειας από τους έλληνες αντιφρονούντες, ενώ χρειάστηκε να φτάσουμε αισίως στο 1998 για να καταργηθεί η δυνατότητα αφαίρεσης της ελληνικής ιθαγένειας από μειονοτικούς, διά του περίφημου άρθρου 19 του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας. Ευτυχώς η Ελλάδα έχει αφήσει πίσω της αυτήν τη μακρόσυρτη συγκυρία, τα ίχνη της όμως παραμένουν στις αγκυλώσεις με τις οποίες η ελληνική διοίκηση αντιμετωπίζει το ζήτημα της κτήσης της ελληνικής ιθαγένειας από τους εκατοντάδες χιλιάδες μεταναστών που έχουν μετοικήσει στη χώρα. Είναι επιτακτική η ανάγκη μεταρρύθμισης του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας καθώς και αναθεώρησης της φοβικής, ενίοτε ρατσιστικής, νοοτροπίας με την οποία η διοίκηση αντιμετωπίζει αυτούς που επιθυμούν να πολιτογραφηθούν. Μια εφ' όλης της ύλης αλλαγή του Κώδικα Ιθαγένειας είναι σπουδαία πρόκληση για την Ελλάδα του 21ου αιώνα, μια ενδεδειγμένη με όρους δικαιωμάτων αλλά και πολιτικά ρεαλιστική προοπτική, η οποία δίνει νέα πνοή στην ταυτότητα της ελληνικής πολιτικής κοινότητας, λύνει πολλά προβλήματα στην καθημερινότητα των μεταναστών και κυρίως αναμετριέται με τους συστατικούς μύθους με τους οποίους έχουμε μάθει να κοιμόμαστε και να ξυπνάμε ως έθνος. Αυτή είναι εξάλλου και η κύρια, αλλά επείγουσα, διακύβευση στο πεδίο των πολιτικών δικαιωμάτων για την Ελλάδα σήμερα.3
II. Κοινωνικές πτυχές του μεταναστευτικού στην Ελλάδα
Τα κοινωνικά δικαιώματα αποτελούν τον αδύναμο κρίκο των δικαιωμάτων, καθώς είναι συνυφασμένα με προνοιακές πολιτικές, τις πρώτες που απωθούνται σε συνθήκες νεοφιλελεύθερης διαχείρισης της ύφεσης. Τα κοινωνικά δικαιώματα στις μέρες μας τελούν περαιτέρω σε καθεστώς κανονιστικής απαξίωσης. Λόγω της περιορισμένης αγωγιμότητάς τους, δεν γεννούν εξατομικευμένες έννομες υποκειμενικές αξιώσεις των ανθρώπων έναντι του κράτους, όπως τα ατομικά. Με απλά λόγια, παρά τη ρητή συνταγματική πρόβλεψη, ο άνεργος δεν μπορεί να στραφεί εναντίον κανενός επειδή είναι άνεργος. Με την έννοια αυτή, περισσότερο ίσως από άλλα δικαιώματα, τα κοινωνικά δικαιώματα είναι αντικείμενο συνεχούς διαπραγμάτευσης και διεκδίκησης. Όσο χαμηλότερης έντασης είναι η διεκδίκηση τόσο λιγότερες και οι πιθανότητες στοιχειωδώς να ικανοποιηθεί. Έτσι, μάλλον δεν πρέπει να εκπλήσσει το ότι οι άνθρωποι που δεν είναι καν σε θέση να διεκδικήσουν στερούνται οποιασδήποτε πρόσβασης στα κοινωνικά δικαιώματα: κατεξοχήν οι μετανάστες, αλλά όχι μόνο αυτοί.
Στην ουσία, οι μετανάστες αποτελούν μια "γκρίζα ζώνη" με δικαιώματα ελαστικά, υπό προθεσμία ή και εντελώς ανύπαρκτα. Η διατήρηση αυτής της απολύτως ρευστής κατάστασης δεν μπορεί να αποδοθεί, όπως συχνά λέγεται, σε "ανυπαρξία μεταναστευτικής πολιτικής" αλλά σε προφανή πολιτική επιλογή, με επίσης προφανή οικονομικά οφέλη από την υπερεκμετάλλευση της εργατικής δύναμης του πληθυσμού αυτού. Αυτό όμως που --κάνει πως-- δεν βλέπει η πολιτική αυτή επιλογή είναι το κολοσσιαίο μακροπρόθεσμο κόστος που έχει σε ό,τι αφορά την κοινωνική συνοχή και την ασφάλειά μας η διαιώνιση της παραμονής ενός πληθυσμού σε μόνιμο καθεστώς απειλής σε ό,τι αφορά την διαμονή, την εργασία του και τις υπόλοιπες βιοτικές του ανάγκες. Εάν η πρώτη γενιά μεταναστών δεν ήρθε με σπουδαίες προσδοκίες σε ό,τι αφορούσε τη ζωή της, τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά, όπως δείχνει με ενάργεια η ευρωπαϊκή εμπειρία, με τη λεγόμενη "δεύτερη γενιά", που δεν διστάζουν να διεκδικήσουν αυτά τα οποία απολαμβάνουν οι συνομήλικοί τους, και μάλιστα με τρόπο που ενίοτε μπορεί να ξενίσει.
Η νομιμοποίηση των ανθρώπων που εργάζονται στην Ελλάδα, και όχι το σπαγκοραμμένο σύστημα "νομιμοποιήσεων" που κρατά τον μισό μεταναστευτικό πληθυσμό στην παρανομία, είναι απαραίτητη. Ένα ρεαλιστικό και ευέλικτο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης των αλλοδαπών εργαζομένων, το οποίο θα έχει πολλαπλώς ευεργετικά αποτελέσματα, και γι' αυτούς και για το κράτος, είναι επίσης ζητούμενο. Προτάσεις έχουν κατατεθεί από διάφορους φορείς, ενώ το παράδειγμα της συγκρίσιμης με εμάς Ισπανίας έχει ήδη δώσει ρεαλιστικές διεξόδους. Τέλος, υπάρχει το μείζον εκπαιδευτικό ζήτημα, για τους ανθρώπους που δεν έχουν την ελληνική ως μητρική γλώσσα, το οποίο για τις ελληνικές αρχές θεωρείται απλώς ανύπαρκτο.
Προφανώς, η δίχως χαρτιά μετανάστευση είναι ένα δύσκολο θέμα το οποίο δεν προσφέρεται για μαγικές λύσεις που υπόσχονται κατάργηση των συνόρων ή σύνορα-φρούρια: τα σύνορα ούτε αύριο καταργούνται ούτε άτρωτα είναι. Τα σύνορα είναι φίλτρα. Στις μέρες μας, οι ευρωπαϊκές πολιτικές, αντί της μηδενικής μετανάστευσης που έδειχνε να ακολουθείται την προηγούμενη δεκαετία, προκρίνουν διαδικασίες επιλεκτικής ρύθμισης, οι οποίες ευνοούν την περιορισμένη νομιμοποίηση με σταδιακή --εάν όχι κατάργηση, τουλάχιστον-- αδρανοποίηση του πολιτικού ασύλου.
Το μεταναστευτικό αποτελεί ζήτημα-πιλότο για μια στρατηγική προώθησης των επιμέρους διεκδικήσεων, καθώς τέμνει όλη την ύλη και λογική των δικαιωμάτων, αναδεικνύοντας με τον πιο μεστό τρόπο τα δικαιωματοκρατικά ελλείμματα της ελληνικής πολιτικής και κοινωνίας, στο σύνολό της. Με μια φράση, κακή διοίκηση για τους Έλληνες σημαίνει χειρότερη για τους μετανάστες. Κατεξοχήν θύματα απαξιωτικών μέχρι και βάναυσων συμπεριφορών που εύλογα οργίζουν τους ανθρώπους (αστυνομική βία, θρησκευτική μεροληψία κ.ά.) και κατάφωρα παραβιάζουν ατομικά δικαιώματα. Στο πεδίο των πολιτικών δικαιωμάτων, υποκείμενοι σε νόμους στη δημιουργία των οποίων αδυνατούν να συμβάλουν. Και, τέλος, στο πεδίο των κοινωνικών δικαιωμάτων, σε καθεστώς απόλυτης ανακλητότητας έστω και των πιο στοιχειωδών εγγυήσεων.

Αντί συμπεράσματος: λογοδοσία και δικαιώματα στην Ελλάδα
Η πολιτική κουλτούρα λογοδοσίας στην Ελλάδα είναι ούτως ή άλλως περιορισμένη, ενώ η συρρίκνωση των θεσμικών της ερεισμάτων (ανάμεσα σε άλλα, η προϊούσα απαξίωση ανεξαρτήτων αρχών) έχει συχνά ως αποτέλεσμα τη μετάθεση του ζητήματος της ευθύνης από το πολιτικό πεδίο απευθείας στο ποινικό. Οι εγνωσμένες δυσλειτουργίες του συστήματος απονομής δικαιοσύνης στη χώρα δημιουργούν τις προϋποθέσεις μιας εφ' όλης της ύλης θεσμικής διαστροφής: εφόσον οι θεσμοί δεν αποδίδουν, τότε το δίκιο αναζητείται στα "κανάλια".
Ο μετεκλογικός δρόμος των δικαιωμάτων και της λογοδοσίας είναι ανηφορικός στη χώρα όπου ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου αντιλαμβάνεται το ρόλο του σαν φύλακα-γνωματοδότη επί ζητημάτων δημόσιας ηθικής, τη στιγμή που που βάζει στο αρχείο τα σημαντικότερα σκάνδαλα της μεταπολίτευσης, ενώ ο δήμαρχος Αθηναίων απαξιώνει ευθέως με τον πιο αγοραίο τρόπο το Συμβούλιο της Επικρατείας για να τα έχει καλά με τους Παναθηναϊκούς. Τα παραπάνω μάς θέτουν ενώπιον της ανάγκης επεξεργασίας θέσεων, οι οποίες υπερβαίνουν την καταγγελία. Η καταγγελία χρειάζεται αλλά δεν αρκεί. Η ανηφόρα, για την οποία μιλάγαμε πριν, είναι μονόδρομος.

Υστερόγραφο
Μετά το αποτέλεσμα των εκλογών, καταγράφεται η δυνατότητα να προχωρήσουν σε ταχύτατο πολιτικό χρόνο αλλαγές, οι οποίες θα δώσουν νέο περιεχόμενο στο πεδίο του πολιτικού ανταγωνισμού για το κράτος δικαίου και τα δικαιώματα στην Ελλάδα. Aξιοποιώντας το εκλογικό αποτέλεσμα, την ανυπαρξία εκ δεξιών αντιπολίτευσης (με την εξαίρεση της ακροδεξιάς, που όμως η άνοδός της ήταν συγκρατημένη) και με κινήσεις ελάχιστου οικονομικού κόστους, η νέα κυβέρνηση μπορεί επιτέλους να λύσει κάποιους από τους ανοιχτούς λογαριασμούς της μεταπολίτευσης στο εν λόγω πεδίο. Μένει να δούμε εάν και αυτή τη φορά, το "πολιτικό κόστος" αυτής της αναμέτρησης θα εκτιμηθεί ως ισχυρότερο από το πραγματικό μακροπρόθεσμο κόστος που έχει για την ελληνική κοινωνία και το πολίτευμα η αναπαραγωγή της κατάστασης όπως αυτή έχει.

Ο Δημήτρης Χριστόπουλος διδάσκει στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας Παντείου και είναι Πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.
Τμήμα των θέσεων που εκφράζονται στο άρθρο θεμελιώθηκαν σε δημόσιες παρεμβάσεις και την όλη προβληματική της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, κατά τη διάρκεια της τελευταίας διετίας (www.hlhr.gr)

1. Πρβλ. σε http://www.iospress.gr/megalo2009/megalo20090919.htm όπου αναδεικνύεται με σαφή τρόπο η χειραγώγηση του εκλογικού σώματος–τηλεοπτικού κοινού, με στόχο τη διαμόρφωση της λεγόμενης "πολιτικής ατζέντας".
2. Όπως αυτή που επεξεργάστηκε η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου το 2003 (πρβλ. www.hlhr.gr).
3. Εξ ου και η σχετική πρόταση νέου Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας από την Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.

Τρίτη 27 Οκτωβρίου 2009

Μαθήματα Ελληνικών δωρεάν από την Ελληνική Δράση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα

Τα μαθήματα ελληνικών της οργάνωσής μας ξεκίνησαν για δεύτερη σεζόν. Υπάρχει τμήμα αρχαρίων, μέσο και προχωρημένων. Για αιτήσεις συμμετοχής παρακαλείσθε να επικοινωνήσετε μαζί μας στα τηλέφωνα 210-6920141 και 6973-373937.

Human Rights Watch: video on the situation of political refugees in Greece

Δείτε το video του HRW για τους πολιτικούς πρόσφυγες στην Ελλάδα. Χωρίς λόγια...
http://www.youtube.com/watch?v=W-OhZRQ_2SM

"Ανεπιθύμητοι Άνθρωποι - παράνομες απελάσεις αιτούντων άσυλο από την Ελλάδα"

Διαβάστε παρακάτω την ελληνική έκδοση της νέας έκθεσης για τις παράνομες απελάσεις προσφύγων και μεταναστών. Η έκθεση αυτή συντάχθηκε από την ΜΚΟ "ΑΙΤΗΜΑ" και δύο Νορβηγικές ΜΚΟ, τη Νορβηγική Επιτροπή Ελσίνκι και το Νορβηγικό Οργανισμό για τους Αιτούντες Άσυλο (NOAS).
Η έκθεση είναι διαθέσιμη και στα αγγλικά στον παρακάτω σύνδεσμο:
The English version of three significant NGOs’ report under the title: «The Dublin II Regulation and illegal deportations from Greece” is accessible here:
http://www.nhc.no/php/files/documents/Publikasjoner/Rapporter/Landogtema/2009/44836_Rapport_out_the_backdoor.pdf


Η «Ελληνική Δράση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα» επικροτεί τη σημαντική κοινή προσπάθεια που έγινε από τις παραπάνω ΜΚΟ και αναδημοσιεύει αυτούσιο το μέρος με τίτλο «ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ» της έκθεσης, το οποίο παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον (το πλήρες κείμενο στην ελληνική θα είναι άμεσα διαθέσιμο στην ιστοσελίδα www.noas.org ).
Ελπίζουμε το έργο αυτό να συντελέσει στο να προχωρήσουν γρηγορότερα, βαθύτερα και κάθετα οι ρωγμές που έχουν ήδη δημιουργηθεί στον Κανονισμό "Δουβλίνο ΙΙ".


ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ
Με βάση τα στοιχεία που συλλέξαμε κατά τη διάρκεια έρευνάς μας στην
Ελλάδα, την Τουρκία και το Ιράκ κατά το διάστημα Απριλίου-Σεπτεμβρίου
2009, τα οποία επιβεβαιώνονται και από τις εκθέσεις και τα ευρήματα διεθνών
οργανισμών καθώς και Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, υποστηρίζουμε ότι η
αρχή της μη επαναπροώθησης παραβιάζεται κατάφωρα από την ελληνική
πρακτική των παράνομων απελάσεων, και συνακόλουθα και από την
μεταφορά στην Ελλάδα αιτούντων άσυλο βάσει του κανονισμού Δουβλίνο ΙΙ.
Σε αυτή την έκθεση παρουσιάζουμε συγκεκριμένες περιπτώσεις παράνομης
απέλασης από τις ελληνικές αρχές ατόμων των οποίων το αίτημα ασύλου
εκκρεμεί καθώς επίσης και άλλων ομάδων. Αυτές οι απελάσεις εκτελούνται με
τέτοιο αυθαίρετο τρόπο ώστε να μην μπορεί να υποστηρίξει κανείς ότι και
όσοι επιστρέφονται στην Ελλάδα βάσει του κανονισμού Δουβλίνο ΙΙ δεν
κινδυνεύουν εξίσου με απέλαση.
Τα κράτη που δεσμεύονται από τον κανονισμό Δουβλίνο ΙΙ θα πρέπει να
σεβαστούν την υποχρέωση που έχουν αναλάβει βάσει του διεθνούς δικαίου
να μην μεταφέρουν έναν αιτούντα άσυλο σε οποιαδήποτε χώρα ενδέχεται να
τον επαναπροωθήσει σε μία άλλη χώρα όπου απειλείται η ζωή και η
ελευθερία του για έναν από τους λόγους που αναφέρονται στην Σύμβαση για
το Καθεστώς των Προσφύγων ή όπου μπορεί να υποστεί μεταχείριση που
αντιβαίνει στο άρθρο 3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του
Ανθρώπου.
Η υποχρέωση αυτή δεν μπορεί να παρακαμφθεί με αναφορά σε πολυμερείς
συμφωνίες όπως ο κανονισμός Δουβλίνο ΙΙ, ο οποίος καθορίζει ποιο κράτος
είναι αρμόδιο για την εξέταση ενός αιτήματος ασύλου. Η άμεση ή έμμεση
επαναπροώθηση απαγορεύεται τόσο από το άρθρο 33 της Σύμβασης για το
Καθεστώς των Προσφύγων όσο και από το άρθρο 3 της Ευρωπαϊκής
Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Αυτή είναι η ορθή ερμηνεία των
νομικών υποχρεώσεων των Ευρωπαϊκών κρατών που συμβαδίζει και με τη
νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου όπως
αυτή αναπτύσσεται στην απόφαση σχετικά με την υπόθεση ΤΙ εναντίον
Ηνωμένου Βασιλείου1. Σύμφωνα με αυτή την απόφαση η μεταφορά ενός
αιτούντα άσυλο σε ένα ενδιάμεσο συμβαλλόμενο κράτος, δεν αίρει την
αυτόνομη ευθύνη που έχει το κάθε κράτος να διασφαλίσει ότι ο αιτών άσυλο
δεν θα εκτεθεί σε μεταχείριση που αντιβαίνει στο άρθρο 3, λόγω μιας
απόφασης απέλασης.
Με βάση τα ευρήματα της έρευνάς μας και τις εξελίξεις στην ελληνική πολιτική
ασύλου που συντελέστηκαν μετά την έκδοση της έκθεσής μας «Ζήτημα τύχης
το δικαίωμα στο άσυλο στην Ευρώπη» που εκδόθηκε τον Απρίλιο του 2008 2,
συνιστούμε τα ακόλουθα:

-Η Ελλάδα, σε συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους
Πρόσφυγες, θα πρέπει να αναπτύξει ένα εθνικό σύστημα ασύλου που θα
βασίζεται στην πλήρη διασφάλιση του δικαιώματος να ζητά κανείς άσυλο και
να απολαμβάνει προστασίας καθώς και της δυνατότητας να ασκεί
αποτελεσματική προσφυγή έναντι οποιασδήποτε αρνητικής απόφασης.

-Η Ελλάδα θα πρέπει να αποσύρει το πρόσφατο προεδρικό διάταγμα
81/2009, το οποίο με την κατάργηση του δεύτερου βαθμού εξέτασης των
αιτημάτων ασύλου στερεί από τους αιτούντες άσυλο τη δυνατότητα
αποτελεσματικής προσφυγής.

-Η Ελλάδα θα πρέπει να σεβαστεί τις διεθνείς της υποχρεώσεις και να
σταματήσει την πρακτική της απέλασης αιτούντων άσυλο χωρίς να τους έχει
επιτρέψει να υποβάλουν αίτηση ασύλου ή να προσβάλουν τη νομιμότητα της
απέλασης.

-Η Ελλάδα θα πρέπει να εκδώσει οδηγίες για τους συνοριοφύλακες, τους
αστυνομικούς και το δυναμικό του Λιμενικού Σώματος σχετικά με τα
δικαιώματα των αιτούντων άσυλο. Επιπλέον θα πρέπει να υπάρξει
εκπαίδευση αυτών που λαμβάνουν αποφάσεις για τη χορήγηση ασύλου3

-Η Ελληνική Αστυνομία και ειδικότερα τα Γραφεία Απελάσεων θα πρέπει να
χρησιμοποιούν μία ενιαία βάση δεδομένων η οποία θα περιέχει πληροφορίες
σχετικά με τα εκκρεμή αιτήματα ασύλου.

-Λαμβάνοντας υπόψη την αυτόνομη υποχρέωσή τους για την τήρηση της
αρχής της μη επαναπροώθησης, όλες οι χώρες που δεσμεύονται από τον
κανονισμό Δουβλίνο ΙΙ θα πρέπει να αναστείλουν την μεταφορά αιτούντων
άσυλο στην Ελλάδα και να επιτρέψουν την εξέταση του αιτήματός τους
σύμφωνα με το άρθρο 3 (2) του κανονισμού.

-Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να καταδικάσει ρητά τις πρόσφατες
κατασταλτικές πολιτικές της Ελλάδας σε σχέση με τις παράνομες απελάσεις
και επαναπροωθήσεις που παρουσιάζονται τόσο στη δική μας έκθεση όσο και
σε άλλες συναφείς εκθέσεις.

-Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή οφείλει να θέσει την Ελλάδα σε καθεστώς
επιτήρησης με βάση συγκεκριμένο σχέδιο καταπολέμησης των κινδύνων που
αντιμετωπίζουν όσοι επιστρέφονται στην Ελλάδα βάσει του κανονισμού
Δουβλίνο ΙΙ αλλά και οι άλλοι αιτούντες άσυλο που βρίσκονται στη χώρα αυτή.

-Θα πρέπει να συμφωνηθεί στο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ένας
μηχανισμός δικαιότερης κατανομής των αιτούντων άσυλο έτσι ώστε να
ελαφρυνθεί η Ελλάδα η οποία με βάση το παρόν σύστημα δέχεται συγκριτικά
μεγαλύτερο αριθμό αιτούντων άσυλο





1 TI vs. UK, ECHR, application no. 43844/98, 7 March 2000.
2 NOAS/The Norwegian Helsinki Committee/Greek Helsinki Monitor: ”A Gamble With the
Right to Asylum in Europe” http://noas.org/file.php?id=53
3 Όλοι όσοι ασχολούνται με την εξέταση των αιτημάτων ασύλου θα πρέπει να έχουν
αντίγραφο των οδηγιών της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες σχετικά με την χορήγηση προσφυγικού καθεστώτος. Επίσης θα πρέπει να δοθεί σε όλους τους συνοριοφύλακες και τους αξιωματικούς της αστυνομίας που υπηρετούν στα σύνορα η Σύσταση R (98) 15 της Επιτροπής Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης για την εκπαίδευση όσων έρχονται πρώτοι σε επαφή με αιτούντες άσυλο, ιδιαίτερα στα σύνορα. Το έγγραφο αυτό υπάρχει στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.coe.int/t/cm


__

Δευτέρα 26 Οκτωβρίου 2009

ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗ ΑΤΙΜΩΡΗΣΙΑ

Σημαντικές διαστάσεις δέιχνει να παίρνει το ζήτημα της αστυνομικής βίας εναντίον προσφύγων και μεταναστών. Η «Ελληνική Δράση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα» θα συνεχίσει να παράσχει νομική βοήθεια σε σχετικά ζητήματα και ζητά από την πολιτεία να συστήσει ειδική επιτροπή εξέτασης των καταγγελιών αυτής της φύσης. Δεν είναι δυνατό να περιμένει κανείς αμερόληπτη εξέτασή τους από τον ίδιο τον «καταγγελλόμενο» (Αστυνομία). Πολύ κρίσιμο παραμένει το ζήτημα της ατιμωρησίας των αυθαιρετούντων οργάνων της ΕΛ.ΑΣ., όταν κάποια από αυτές τις υποθέσεις φθάσει στο ακροατήριο [συνήθως οι υπαίτιοι απαλλάσσονται με «ενδιαφέροντα», από νομικής και πραγματικής σκοπιάς, βουλεύματα (τύπου… «ζαρντινιέρα»)].
Θα πρέπει να καταστεί σαφές το ότι η (στο όνομα του ελληνικού λαού) αποφασισθείσα ατιμωρησία «οπλίζει» το χέρι και τη διάθεση κάποιων αστυνομικών οργάνων προς αυτήν την κατεύθυνση.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του tvxs, με τίτλο «Απόπειρα δωροδοκίας του 17χρονου θύματος της Παγανής από αστυνομικούς», τρεις αυτόπτες μάρτυρες του ξυλοδαρμού που δέχθηκε ο 17χρονος Παλαιστίνιος από αστυνομικούς στο Κέντρο Κράτησης Μεταναστών της Παγανής, και ο διερμηνέας του θύματος καταγγέλλουν στο TVXS τις απειλές που δέχονται από τις αρχές προκειμένου να σιωπήσουν για το περιστατικό. Σύμφωνα με τον διερμηνέα, αστυνομικοί προσέφεραν στο θύμα 350 ευρώ για να εξαγοράσουν τη σιωπή του. Ο διερμηνέας του 17χρονου, Χαμίντ, δηλώνει ότι επικοινώνησε σήμερα, Δευτέρα, με το νεαρό θύμα και πως ο έφηβος διατύπωσε έντονους φόβους για την ασφάλεια του, καθώς οι αστυνομικοί του προσέφεραν 350 ευρώ για να μην μιλήσει για την κακοποίηση την οποία υπέστη στα χέρια των τεσσάρων οργάνων της τάξης . Οι αστυνομικοί απειλούν επίσης το νεαρό θύμα ότι σε περίπτωση που καταθέσει, θα τον κρατήσουν στην Παγανή για περισσότερο από έξι μήνες έως ένα χρόνο. Οι αυτόπτες μάρτυρες του ξυλοδαρμού που υπέστη ο 17χρονος Παλαιστίνιος την περασμένη Πέμπτη, αμέσως μετά την επίσκεψη του υφυπουργού Σπ. Βούγια στο Κέντρο Κράτησης Μεταναστών στην Παγανή της Μυτιλήνης, με τη μεταφραστική βοήθεια της κ. Ευθαλίας Παππά από το Οικουμενικό Πρόγραμμα Μεταναστών, διατυπώνουν φόβους για την προσωπική ασφάλειά τους καθώς δέχονται απειλές από αστυνομικούς προκειμένου να μην μιλήσουν για το συμβάν. Ο Παλαιστίνιος Μοχάμεντ Αλί, ο οποίος επίσης φέρει τραύμα από γκλομπ στο κρανίο, μας αφηγείται ότι το βράδυ της 22ας Οκτωβρίου, όταν εκδηλώθηκε η πυρκαγιά στο χώρο κράτησης, η αστυνομία κράτησε την πόρτα κλειστή ενώ οι μετανάστες φώναζαν να τους επιτραπεί η έξοδος στο προαύλιο. «Μετά από 10-20 λεπτά μας άνοιξαν την πόρτα και μας έβγαζαν έναν-έναν και μας χτυπούσαν. Τέσσερις αστυνομικοί πήραν έναν από τους συγκρατούμενούς μας και τον χτύπησαν πάρα πολύ. Τον χτυπήσανε τόσο πολύ μέχρι που έπεσε κάτω, σαν ένα ζώο. Μετά από 1 -1,5 ώρα ήρθε ασθενοφόρο και τον οδήγησαν στο νοσοκομείο. Όλα αυτά γίνανε μπροστά στα μάτια μας για να παραδειγματιστούμε και να μείνουμε ήσυχοι». Στη συνέχεια, οι αυτόπτες έδωσαν την επώνυμη κατάθεση τους στην αστυνομία. Σύμφωνα με τους μάρτυρες, μετά την καταγγελία του περιστατικού, η αστυνομία, μέσω διερμηνέα, προειδοποίησε τους καταγγέλλοντες να μην διατυπώσουν τις καταγγελίες τους δημοσίως γιατί αυτό θα είχε ως συνέπεια της κράτησή τους για πάνω από 8 μήνες στην Παγανή. «Εμείς λοιπόν, όλοι μας, έχουμε πάρα πολύ μεγάλο φόβο ότι αν πούμε την αλήθεια και συνεχίσουμε να την υποστηρίζουμε επίσημα, θα μας κρατήσουν πολύ περισσότερο εδώ, και δεν ξέρουμε τι άλλο μπορεί να μας κάνουν. Φοβόμαστε πάρα πολύ». Ο επίσης Παλαιστίνιος Γιούνις επιβεβαιώνει τα όσα δηλώνει ο Μοχάμεντ Αλί για τον ξυλοδαρμό του 17χρονου και προσθέτει ότι και ο ίδιος δέχτηκε χτυπήματα από αστυνομικούς: «Κι εγώ ο ίδιος προσωπικά χτυπήθηκα από τους αστυνομικούς. Έχω ακόμα το σημάδι από το γκλομπ στην πλάτη μου και μέχρι σήμερα δεν μπορώ να περπατήσω καλά και να κουνηθώ». Ο τρίτος αυτόπτης μάρτυρας, ο Τζαμάλ Μοχαμέντ από την Παλαιστίνη, δηλώνει ότι η αστυνομία τον χτύπησε στο χέρι κατά την έξοδό του από το θάλαμο, με αποτέλεσμα σήμερα να φοράει γύψο. «Εγώ και ο Γιουνίς και ο Μοχάμεντ Αλί δεχθήκαμε αφόρητες πιέσεις να μην πούμε τίποτα, διαφορετικά θα μας επαναπροωθήσουν και θα μας κρατήσουν πάρα πολύ μεγάλο διάστημα στην Παγανή. Φοβόμαστε όλοι πάρα πολύ, ύστερα από αυτό που δημιουργήθηκε, ότι δεν θα μας αφήσουν ποτέ να φύγουμε από το στρατόπεδο αν πούμε την αλήθεια. Οι φίλοι μας βγήκαν, απελευθερώθηκαν, αλλά εμάς μας κρατούν εδώ πέρα. Σας παρακαλώ βοηθήστε μας, προστατέψτε μας, φοβόμαστε πάρα πολύ. Είμαστε εδώ γιατί είμαστε πρόσφυγες, φοβόμαστε τί πρόκειται να μας συμβεί τώρα που είπαμε την αλήθεια». Το γεγονός κατήγγειλε ο 17χρονος εγγράφως ενώ ακόμα 47 συγκρατούμενοί του συνέταξαν σχετική επώνυμη καταγγελία. Ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες που επικαλείται ο σημερινός Τύπος οι καταγγέλλοντες αυτόπτες μάρτυρες φέρονται να λαμβάνουν ροζ κάρτα τις τελευταίες ημέρες και να αποχωρούν για την Αθήνα, όπου μπορούν να «εξαφανιστούν». Σημειώνουμε ότι μετά την δημοσιοποίηση του συμβάντος, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη έδωσε εντολή πραγματοποίησης Ένορκης Διοικητικής Εξέτασης με χρόνο περαίωσης μία εβδομάδα, ενώ προανάκριση πραγματοποιεί και η Εισαγγελία Μυτιλήνης. Οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα κάνουν λόγο ωστόσο για προσπάθεια συγκάλυψης του γεγονότος και προαναγγέλλουν προσφυγές σε ευρωπαϊκό επίπεδο. «Η Παγανή πρέπει να κλείσει» Το tvxs.gr επικοινώνησε και με τον επικεφαλής του Γραφείου της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ, κ. Γ. Τσαρμπόπουλο , για το περιστατικό. «Δεδομένου ότι τα καταγγελλόμενα είναι πάρα πολύ σοβαρά, αυτό που έχουμε να πούμε είναι ότι ζητάμε η διοικητική αλλά και η ποινική εξέταση να γίνουν σε βάθος, ώστε οι τυχόν ευθύνες να μην συγκαλυφθούν. Δυστυχώς, ξέρουμε ότι στο παρελθόν οι διοικητικές εξετάσεις δεν έχουν καταλήξει ποτέ σε απόδοση ευθυνών. Θέλουμε σε αυτό το γεγονός να εξαντληθούν όλες οι δυνατότητες ώστε η έρευνα να είναι σε βάθος και βέβαια ανα χρειάζεται να παρασχεθεί προστασία μαρτύρων καθώς και ότι άλλο χρειάζεται» υπογραμμίζει ο κ. Τσαρμπόπουλος. «Το γεγονός αυτό αναδεικνύει επίσης μια κατάσταση έντασης η οποία δημιουργείται κατά καιρούς σε αυτό τον χώρο κράτησης και, αξίζει εδώ να σχολιάσουμε, ότι ο λόγος που δημιουργούνται εντάσεις οι οποίες προκαλούν την απαράδεκτη αυτή αντίδραση των αστυνομικών φρουρών, έχει να κάνει με την παρατεταμένη κράτηση. Δηλαδή, στην Παγανή έχουμε μια απόδειξη της αποτυχίας της πολιτικής της παρατεταμένης κράτησης στα σημεία εισόδου και διότι δεν είναι δυνατόν να κρατούνται για μεγάλο χρονικό διάστημα όταν υπάρχουν τέτοια κύματα ροών προσφύγων. Αφήνονται ελεύθεροι ορισμένοι, με κριτήρια αδιαφανή, με αποτέλεσμα άλλοι που παραμένουν μέσα να διαμαρτύρονται. Φέτος, από τον Αύγουστο μέχρι σήμερα, αυτή η κατάσταση έχει δημιουργήσει τουλάχιστον 3 εξεγέρσεις. Αυτό είναι πολύ σημαντικό και δείχνει ότι η πολιτεία πρέπει να αναθεωρήσει την πολιτική της όσον αφορά την κράτηση στα σημεία εισόδου. Εμείς έχουμε κάνει προτάσεις προς αυτή την κατεύθυνση, νομίζουμε ότι χρειάζεται διαφορετική προσέγγιση. Δεν είναι δυνατόν όλοι να κρατούνται στα νησιά εξαιτίας του γεγονότος ότι εισήλθαν χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα, και τελικά να αφήνονται ελεύθεροι στην συντριπτική τους πλειοψηφία με ένα χαρτί απέλασης για να καταλήγουν στην Αθήνα άστεγοι. Δεν είναι αποτελεσματική αυτή η πολιτική. Προτείνουμε δομές υποδοχής με πληροφόρηση, με διερμηνεία, με μηχανισμούς εντοπισμού και διαχωρισμού των ομάδων ανάλογα με τις ανάγκες τους και περαιτέρω μεταβίβασή τους στο εσωτερικό της χώρας, ανάλογα με την περίπτωση. Άλλη δηλαδή μεταχείριση για τα ανήλικα ασυνόδευτα παιδιά, άλλοι για τους ζητούντες άσυλο, άλλοι για τα θύματα trafficing και βασανιστηρίων κ.λπ. Και βέβαια, αν τελικά κάποιοι κρατούνται, αυτοί να είναι εκείνοι οι οποίοι πραγματικά πρόκειται να απελαθούν ώστε να μην επιβαρύνεται και το σύστημα της κράτησης με χιλιάδες ανθρώπους για τους οποίους τελικά δεν γίνεται και τίποτα. Ειδικά για την Παγανή, ως χώρος κράτησης, ανεξάρτητα της πολιτικής ως προς τα σημεία εισόδου, ο χώρος αυτός δεν είναι για να φιλοξενεί ανθρώπους. Και δεν μιλάμε για τους 700 που είδαμε τώρα, τους 800 που είδαμε τον Αύγουστο ενώ το κέντρο υποτίθεται ότι είναι για 200 άτομα. Ούτε δεκάδες άτομα δεν μπορεί να φιλοξενήσει αυτό το πρώην εργοστάσιο, ακόμα και για ολιγοήμερη διαμονή, σε συνθήκες που να πληρούν τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα μίνιμουμ στάνταρτ της υγιεινής. Η Παγανή πρέπει να κλείσει. Ούτως ή άλλως. Η Παγανή ειδικά πρέπει να κλείσει, το έχουμε πει επανειλημμένα» τονίζει ο κ. Τσαρμπόπουλος. Πλήθος καταγγελιών για ξυλοδαρμούς Πολλοί ήταν οι μετανάστες που κατήγγειλαν ξυλοδαρμό στον υφυπουργό Προστασίας του Πολίτη, κατά την επίσκεψή του στο Κέντρο Κράτησης Μεταναστών της Παγανής. Ο κ. Βούγιας φέρεται να έκανε λόγο για το ζήτημα στον επικεφαλής της Ελληνικής Αστυνομίας. «Στόχος μας είναι το συντομότερο δυνατό να κλείσει η Παγανή», δήλωσε ο υφυπουργός κ. Βούγιας, στην εφημερίδα «Ελευθεροτυπία», τονίζοντας πως η εντολή στην Ελληνική Αστυνομία είναι μέσα σε μία εβδομάδα να υπάρχει πόρισμα για τα καταγγελλόμενα, αν μη τι άλλο για να μην ξεχαστεί η όλη υπόθεση». Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, με δελτίο Τύπου, εκφράζει την έντονη ανησυχία της για τα καταγγελλόμενα και ζητά τη σε βάθος διερεύνηση της υπόθεσης προκειμένου να αποδοθούν ευθύνες και η παραδειγματική τιμωρία των υπευθύνων, υπενθυμίζοντας τις πρόσφατες εξαγγελίες του Υπουργού Προστασίας του Πολίτη για μηδενική ανοχή σε φαινόμενα αστυνομικής αυθαιρεσίας. Το δελτίο Τύπου αναφέρει τα ακόλουθα: «Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες εκφράζει την έντονη ανησυχία της για όσα φέρονται ότι διαδραματίστηκαν το απόγευμα της 22 Οκτωβρίου στο κέντρο διοικητικής κράτησης αλλοδαπών Παγανής, στη Λέσβο. Σύμφωνα με καταγγελίες, των οποίων έγινε αποδέκτης η Υ.Α., αστυνομικά όργανα υπεύθυνα για τη φύλαξη του κέντρου προέβησαν σε κακοποίηση και ξυλοδαρμό κρατουμένων, μεταξύ των οποίων ενός 17χρονου ανηλίκου, ο οποίος διακομίστηκε στο Βοστάνειο Νοσοκομείο, όπου και του διαγνώσθηκαν κακώσεις στην κεφαλή, πλάτη, μέση και χέρια. Σύμφωνα με τις ίδιες πάντα πληροφορίες, τα γεγονότα προκλήθηκαν στη συνέχεια έντασης που δημιουργήθηκε σε ορισμένους θαλάμους, όπου ομάδες κρατουμένων διαμαρτύρονταν για την παρατεταμένη τους κράτηση. Η Υ.Α. θεωρεί θετικό το γεγονός ότι, κατόπιν και εντολής του Υφυπουργού για την Προστασία του Πολίτη, διενεργούνται ήδη πειθαρχικές και ποινικές έρευνες για τα συμβάντα. Δεδομένης της σοβαρότητας των καταγγελιών, η Υ.Α. ζητά σε βάθος διερεύνηση της υπόθεσης με τρόπο ώστε να διασφαλιστεί η ανάδειξη τυχόν ευθυνών και, σε περίπτωση στοιχειοθέτησής τους, να υπάρξει παραδειγματική τιμωρία των υπευθύνων, στη βάση και των πρόσφατων εξαγγελιών του Υπουργού Προστασίας του Πολίτη για μηδενική ανοχή σε φαινόμενα αστυνομικής αυθαιρεσίας. Υπενθυμίζεται ότι το πρωί της 22 Οκτωβρίου, κλιμάκιο της Υ.Α., μαζί με τον Υφυπουργό για την Προστασία του Πολίτη, Σπύρο Βούγια, επισκέφθηκε την Παγανή. Πάνω από 700 άτομα, μεταξύ των οποίων πρόσφυγες από εμπόλεμες περιοχές, ασυνόδευτα παιδιά, γυναίκες με μωρά και άλλες ιδιαίτερα ευπαθείς ομάδες, κρατούνταν σε άθλιες συνθήκες που προσβάλλουν κάθε έννοια ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Κατά την επίσκεψη, ο επικεφαλής του Γραφείου της ΥΑ στην Ελλάδα, Γιώργος Τσαρμπόπουλος, επανέλαβε το αίτημα για οριστικό κλείσιμο της Παγανής και κάλεσε την Πολιτεία να αναθεωρήσει την πολιτική αντιμετώπισης των μικτών μεταναστευτικών ρευμάτων στα σημεία εισόδου, με κατάλληλες δομές υποδοχής και ειδική μέριμνα για όσους χρήζουν διεθνούς ή ανθρωπιστικής προστασίας». Διεθνείς οργανώσεις κατά Ελλάδας Πλήρη πειθαρχική διερεύνηση και παραδειγματική τιμωρία των κρατικών λειτουργών που ξυλοκόπησαν μετανάστη στο κέντρο της Αθήνας, το Σάββατο 17 Οκτωβρίου, και τη σύλληψη μετά προπηλακισμού του ερευνητή θεμάτων μετανάστευσης Δημ. Παρσάνογλου, ζητούν με κοινή ανακοίνωσή τους το Ευρωπαϊκό Δίκτυο για τα Δικαιώματα, την Ισότητα και την Ετερότητα RED και τα Εθνικά Εστιακά Κέντρα RAXEN (Δίκτυο Πληροφόρησης για τον Ρατσισμό & την Ξενοφοβία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων - FRA). Οι οργανώσεις εκφράζουν την έντονη διαμαρτυρία και τη βαθιά ανησυχία τους για τη συνεχιζόμενη αστυνομική βία ενάντια σε μετανάστες και κοινωνικές μειονότητες αλλά και κατά των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των ερευνητών θεμάτων μετανάστευσης και καλούν επειγόντως την ελληνική κυβέρνηση να ξεριζώσει τη ρατσιστική βία και συμπεριφορές που απειλούν τα θεμέλια της δημοκρατίας και αποτρέπουν την πραγματική και ίση συμμετοχή στην κοινωνία. Ετησίως καταγράφονται στις εκθέσεις των επίσημων φορέων κατά του ρατσισμού καταγγελίες για κακοποιήσεις από αστυνομικά όργανα, οι οποίες φτάνουν το 50% των βίαιων ρατσιστικών επιθέσεων κατά μεταναστών και μειονοτήτων στην Ελλάδα. «Αυτή είναι μια δραματική, αυξανόμενη τάση που επιδεινώθηκε από τη ρατσιστική βία ακροδεξιών βίαιων οργανωμένων ομάδων, που επιχειρούν, ανενόχλητες ή ακόμη και ενθαρρυνόμενες, ως φασιστικού τύπου πολιτοφυλακή σε κεντρικές γειτονιές της Αθήνας», επισημαίνουν χαρακτηριστικά.
Πηγές είδησης: Ελευθεροτυπία, Έθνος

Παρασκευή 23 Οκτωβρίου 2009

Human Rights Watch: Μέρος δελτίου τύπου και προτάσεις προς τη νέα Κυβέρνηση (προς αποφυγή καταδίκης στο ΔΕΚ)

Greece's Dysfunctional Asylum System
Greece effectively has no asylum system. It recognizes as few as 0.05 percent of asylum seekers as refugees at their first interview. A law adopted in July abolished a meaningful appeals procedure. The effect of the new law is that a person who is in need of international protection as a refugee in Greece is almost certain to be refused asylum at the first instance, and having been refused has little chance of obtaining it on appeal. The new law leaves asylum seekers with no remedy against risk of removal to inhuman or degrading treatment, as required by article 39 of the EU's procedures directive and articles 13 and 3 of the European Convention on Human Rights. As a result of this legislative change, the United Nations High Commissioner for Refugees (UNHCR) withdrew from any formal role in Greece's asylum procedure.
Many of those we interviewed said they did not want to apply for asylum in Greece because they had heard that Greece rejects everyone. Some believed mistakenly that they could apply for asylum in other European countries. Access to legal counsel or interpreters is virtually impossible in detention centers in the north and those in need of protection may be unable to access asylum procedures. An Afghan detainee held in Soufli border police station, for example, was informed about her rights in English, a language she does not understand.
Apart from sporadic visits by a lawyer from the Greek Council for Refugees operating under a government agreement, no lawyers or organizations offer pro-bono legal aid in Greece's northern region. Athens-based lawyers who offer pro-bono legal aid told us they are not able to access and speak to detainees in the north unless they present to authorities the names of persons detained. Even when they have the names of detainees, police in the Evros border region might ask them to obtain an additional permit from central police authorities to see persons detained; or police may not respond to their query whether a certain detainee is still held there. Conversations between lawyers and detainees furthermore are rarely confidential and lawyers said that police interrupted their talks and asked them to finish their conversations with detainees.[6]
Even those with access to legal aid and wanting to apply for asylum are not necessarily able to access the minimal procedures that do exist. According to the Greek Council for Refugees, on July 30, Greek police handed over 40 Turkish citizens, among them 18 asylum seekers, including four unaccompanied children, to their Turkish counterparts under a bilateral readmission agreement. Police on Crete, where the group initially arrived, refused to receive their asylum applications despite interventions by local lawyers. The asylum seekers were deported even though the Greek Council for Refugees intervened with the responsible Ministry.[7] In addition, on July 17, Human Rights Watch saw more than 1,000 asylum seekers lined up all night at Athens' main police station trying to file asylum claims, largely in vain.
Greece is bound by the international legal principle of non-refoulement not to expel or return a person to a place where he or she would face persecution, torture, or inhuman or degrading treatment. This obligation applies not only to direct returns into the hands of persecutors or torturers, but also to indirect returns to countries from which persons are subsequently sent to a state where they face such threats. The circumstances of what constitutes inhuman or degrading treatment for an unaccompanied child may differ significantly from that of adults and Greece is obliged to take "measures and precautions" against such treatment when returning a child.[8]

Inhuman and Degrading Detention Conditions
Greece is also bound under European and international law to protect migrants from inhuman and degrading treatment while in Greece. Persons held in detention centers in the north described to us conditions that would violate these obligations. Furthermore, unaccompanied children were detained jointly with adults across detention centers in the north, itself a violation of binding international standards.
People detained at the Soufli border police station, for example, told us that two detainees have to share one dirty mattress and that they are never allowed to go outside. One detainee, a 16-year-old girl in the company of her husband, told us that she felt constantly intimidated in a cell with more than 20 adult men.[9] People detained at Tichero border police station told us they slept on dirty mattresses or on the floor without blankets, and that the bathroom was filthy, with an unbearable smell.[10] Those held in the Venna detention facility said the place was infested with cockroaches and mice, and they complained about a lack of enough warm clothing. Those detained included a disabled man who had lost one arm and could not fully use his other arm but was subjected to the same regime. With the exception of Fylakio detention center, the conditions were compounded by a lack of access to medical care. Except for those held at Venna, those interviewed said they received only two meals per day, which they said was insufficient.
Detainees held at Fylakio detention facility spoke of comparatively better, albeit overcrowded, detention conditions. All persons who had been held there, however, said they experienced or witnessed violence and ill-treatment by guards. Two described an incident in which guards allegedly beat up an Arabic-speaking detainee after he tried to escape.
I saw an Arab who tried to escape. Police caught him and beat him up badly. They took him to the telephone room and covered the window with black plastic. Afterward I went to make a phone call and saw that guy with blood on his head and in handcuffs.[11]
Police also allegedly used violence when intervening in fights among detainees or to punish those who did not stay quiet at night:
I saw once with my own eyes that three policemen beat one person. They beat him in the corridor because he quarreled [with others]. They beat him for a short time with batons, with their hands, and they also kicked him.[12]
We received additional allegations of police violence from persons detained at Tichero and Feres border police stations, and from a person held at an unknown location near Komotini.[13]
Several persons interviewed said it was forbidden to make phone calls from Soufli and Tichero border police stations. One detainee at Soufli told us: "One detainee said if you have a lawyer you might get released but we don't have a telephone so how can we contact our family to get us a lawyer?"[14] Another person said that although detainees held at Fylakio detention centers were permitted to make phone calls on Mondays and Thursdays, no calls were allowed during the first ten days.[15]
Asked whether they tried to file a complaint, one detainee told us: "I never complained to anybody. We didn't complain. It wouldn't have helped if we'd said anything. The captain would have told us to stay quiet."[16] Although the police chief in charge of the Fylakio detention facility assured us he would investigate any allegation of ill-treatment brought forward by detainees, he added that he has never received any complaints.[17]

The EU's Failure to Hold Greece Accountable
Human Rights Watch has repeatedly called on the European Union to hold Greece accountable for its violation of European asylum standards, including while recent arrests and transfers were still ongoing. Yet, despite having a mandate and a duty to enforce member states' implementation of EU legislation, the European Commission has not spoken out against Greece's effective abolition of the right to seek asylum or to appeal rejected asylum claims, or its abusive detention and expulsions of migrants, including children. In fact, Jacques Barrot, vice-president of the European Commission responsible for justice, freedom, and security, was on an official visit to Greece when the new presidential decree was published that effectively eliminated the appeals procedure in violation of binding EU standards.
The European Commission's failure to call publicly for Greece to remedy these serious violations of EU standards and European and international human rights and refugee law sends a worrying signal that abuses may go unchecked. It is vitally important for the Commission to take the opportunity of a new administration in Athens to press in the strongest terms for immediate and fundamental reform of Greece's asylum system, meaningful access to protection, and an end to abuse.
The Commission should without delay issue a reasoned opinion on Greece's current breaches of EU standards on asylum and migration, identifying the steps needed to bring Greece back into conformity with EU and human rights law. It should also make clear to Athens that unless the new government takes those steps, the Commission will refer its failure to uphold EU standards to the European Court of Justice.
In two reports published in 2008, Human Rights Watch further called on European governments to stop sending migrants and asylum seekers, including unaccompanied children, back to Greece under the Dublin II regulations. We concluded that Greece violated both EU standards and international human rights law by holding migrants in unacceptable detention conditions, by preventing persons in need of protection from seeking asylum, and by failing to protect unaccompanied migrant children.
Under the European Union's Dublin II regulations, the country where a person first entered the EU is generally held responsible for examining that person's asylum claim, whether or not the person applied there. While the Dublin II regulations are premised on the notion that all EU member states have comparable asylum and migration practices, there are wide disparities, with some countries like Greece effectively offering no protection at all. This disparity underscores the importance of reforming the Dublin system while at the same time ensuring that EU member states are held to account for their failure to respect their obligations under EU law. Only then can the EU take meaningful steps toward creating a common European asylum system.

New Greek Government Should Take Urgent Action to Stop Abuses
Human Rights Watch calls on the new government in Greece to take urgent steps to end abuses against refugees and migrants, including children. We reiterate the recommendations we made to the-then Minister of Interior in August:
Issue a public statement committing the government to treating migrants apprehended in Greek territory in a humane and dignified manner. Guarantee all migrants unhindered access to the asylum procedure and protection from refoulement.
Immediately ensure that the practice of illegal expulsion across the Evros River be stopped; carry out an investigation leading to identification and levying of appropriate sanctions of officials involved in such illegal acts.
Rescind Presidential Decree 81/2009, create a functioning asylum system in which trained staff assess asylum claims on the basis of confidential and private interviews, and allow for a fair and independent review of appeals.
Refrain from detaining unaccompanied migrant children and from summarily deporting them without prior assessment of the risks they face upon return. Create sufficient number of care places for all unaccompanied migrant children in Greece. Consider the granting of temporary residence for unaccompanied children on humanitarian grounds, as provided for in article 44(c) of Law 3386/2005, to protect them from repeated arrest and detention until a durable solution in their best interests is found.
Close substandard detention centers and open new facilities ensuring adequate space, cleanliness, recreation, access to health care, and legal and family visitation necessary for humane conditions of detention. Migrants should only be detained as a last resort, when actual proceedings for their deportation are ongoing, and when it is the only method necessary to secure persons' lawful deportation, and when the necessity of detaining them is subject to regular review, including by the judiciary. Asylum seekers should not be detained.
Ensure full access for the UN High Commissioner for Refugees, Human Rights Watch, and other reputable organizations to all migration detention facilities, Coast Guard vessels and facilities, and to entry and border points and the border region.

Τετάρτη 21 Οκτωβρίου 2009

Η ΜΑΧΗ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΕΙΝΑΙ ΜΑΧΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟ

Διαβάστε το άρθρο του Δικηγόρου Αθηνών και ειδικού σε ζητήματα Δικαίου Αλλοδαπών κ. Γιάννη Τσιμπουκίδη με τίτλο «ΟΙ ΠΕΝΤΕ ΑΞΟΝΕΣ ΤΗΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ», δημοσιευθέν στην ιστοσελίδα www.diamet.gr στις 16/10/2009.

"Η άνετη και καθαρή νίκη του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές της 4-10-2009 σηματοδοτεί την ανάγκη για στροφή στην πορεία της χώρας. Η Ελλάδα έπρεπε ν’ αλλάξει κυβέρνηση κι αυτό έγινε.Το ΠΑΣΟΚ πρέπει ν’ αφήσει το αποτύπωμά του σε κάθε τομέα πολιτικής, όπως άφησε ανεξίτηλο το πέρασμά του στα 18 χρόνια άσκησης κυβερνητικής εξουσίας.Το οικονομικό πρόβλημα είναι το υπ’ αριθμόν 1 πρόβλημα. Συναρτημένο με το οικονομικό είναι και το πρόβλημα της μετανάστευσης. Στον μεταναστευτικό τομέα η απελθούσα κυβέρνηση απέτυχε παταγωδώς.Δυστυχώς, το ΠΑΣΟΚ πρέπει να ξαναρχίσει απ’ την αρχή. Σίγουρα, έχει μια πλούσια κυβερνητική εμπειρία. ΄Ετσι, μπορεί να αξιοποιήσει τις θετικές πλευρές των κυβερνήσεων του εκσυγχρονισμού (1996-2004). Μην ξεχνάμε ότι τότε για πρώτη φορά στην Ελλάδα εφαρμόστηκε μεταναστευτική πολιτική, παρά τις σφοδρές αντιδράσεις της – τότε και τώρα - αντιπολιτευόμενης Ν.Δ. Το ΠΑΣΟΚ έχει εξαγγείλει μια πολιτική η οποία στον ένα ή τον άλλο βαθμό κατατείνει στην ενσωμάτωση των μεταναστών. Γι’ αυτούς τους λόγους, θέτουμε προς συζήτηση ορισμένους άξονες γύρω απ’ τους οποίους θα πρέπει να ξεδιπλωθεί η κυβερνητική πολιτική για το μεταναστευτικό.1. Το ΠΑΣΟΚ θα πρέπει άμεσα να επαναφέρει σε ισχύ τον Ν. 2910/01 (στην προοπτική της ψήφισης ενός νέου μεταναστευτικού νόμου, ο οποίος θα κατοχυρώνει τα δικαιώματα των αλλοδαπών, όπως προβλέπονται από τις Διεθνείς Συμβάσεις και τα σχετικά κοινοτικά κείμενα) χωρίς να ισχυριζόμαστε ότι ο Ν. 2910/01 ήταν τέλειος (Πολλά θα μπορούσε να του προσάψει κανείς, όπως π.χ. ότι ο αλλοδαπός ήταν υποχρεωμένος να συγκεντρώσει δύο φορές τα ίδια δικαιολογητικά υποβάλλοντάς τα μία φορά στο Δήμο και μία φορά στην Νομαρχία, για ν’ ανανεώσει την νόμιμη διαμονή και εργασία του στην χώρα), ωστόσο σχεδόν σ’ όλα τα σημεία του ήταν καλύτερος από τον Ν.3386/05. ΄Αμεσα επίσης θα πρέπει να καταργηθούν όλες οι αντισυνταγματικές διατάξεις του Ν.3386/05.Ολοένα και περισσότεροι αλλοδαποί τίθενται εκτός νόμιμης αγοράς εργασίας βάσει του Ν.3386/05, λόγω του υψηλού αριθμού ενσήμων (υψηλός ακόμα και για ημεδαπό), καθώς απαιτούνται 200 ένσημα ετησίως στην εξαρτημένη εργασία για την ανανέωση αδείας διαμονής. Ο αριθμός ενσήμων για την ανανέωση πρέπει να τροποποιηθεί και να είναι ίσος με τον αριθμό ενσήμων που απαιτούνται για την έκδοση βιβλιαρίου υγείας. Παράλληλα θα πρέπει να ενισχυθούν οι ελεγκτικοί μηχανισμοί (ΙΚΑ, ΟΑΕΔ, Επιθεώρηση Εργασίας), έτσι ώστε να χτυπηθεί ριζικά η εργοδοτική αυθαιρεσία και να εξορθολογιστεί η αγορά εργασίας. Επίσης, θα πρέπει να ενθαρρυνθούν οι εργαζόμενοι (ιδιαίτερα οι αλλοδαποί), να καταφεύγουν στους ελεγκτικούς μηχανισμούς παρέχοντάς τους τις ανάλογες εγγυήσεις ότι θα τηρηθούν και εφαρμοσθούν έγκαιρα η εργασιακή και ασφαλιστική νομοθεσία.Τα παραπάνω είναι εξαιρετικής σημασίας, διότι κατ’ αυτόν τον τρόπο πατάσσεται ή έστω περιορίζεται η μαύρη εργασία (η οποία ιδιαίτερα στον χώρο των αλλοδαπών οργιάζει με αποκλειστική υπαιτιότητα της εργοδοσίας αλλά και συνενοχή των ελεγκτικών μηχανισμών). ΄Ετσι ολοένα και περισσότεροι αλλοδαποί θα εισέρχονται στον χώρο της νόμιμης απασχόλησης, με αποτέλεσμα, εκτός των άλλων, να αποφορτίζεται και η κοινωνική ένταση σχετικά με το μεταναστευτικό.2. Η εξαγγελία του Προέδρου του ΠΑΣΟΚ για απόκτηση ιθαγένειας στα παιδιά της δεύτερης γενιάς πρέπει να υλοποιηθεί άμεσα. Για να γίνει όμως κάτι τέτοιο, θα πρέπει το ΠΑΣΟΚ να επεξεργαστεί τη σύνταξη ενός νέου Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας (ΚΕΙ).Δυστυχώς, το ΠΑΣΟΚ καθόλη τη διάρκεια της αντιπολιτευτικής του θητείας, ουδέποτε ασχολήθηκε με τη σύνταξη ενός νέου ΚΕΙ. Η Ελληνική ΄Ενωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ) παρουσίασε τον Ιανουάριο 2009, πρόταση νόμου για ένα νέο ΚΕΙ.Το ΠΑΣΟΚ στον συγκεκριμένο τομέα έχει μία πλούσια κληρονομιά. Η Ελλάδα, ήδη από το 1997, έχει υπογράψει την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Ιθαγένεια του Συμβουλίου της Ευρώπης (ΕΣΙΣΕ). Το μόνο που απομένει είναι η κύρωσή της με Νόμο από την Βουλή. Αυτό μπορεί να γίνει άμεσα και χωρίς κόπο. Αν γίνει, θα είναι εξαιρετικής σημασίας. Σε μια τέτοια περίπτωση το ΠΑΣΟΚ θα έχει ένα τεράστιο επενδυτικό αντίκρισμα στην δεύτερη γενιά των μεταναστών. Αυτό, δεν θα αποφέρει μελλοντικά, μόνο ψήφους στο ΠΑΣΟΚ. Κυρίως θα λειτουργήσει συμφιλιωτικά ανάμεσα στους ημεδαπούς και τους αλλοδαπούς. Ο ρατσισμός θα έχει δεχθεί ένα πολύ μεγάλο χτύπημα.Κατ’ αυτόν τον τρόπο θα συνδεθεί η θετική εμπειρία των Κυβερνήσεων του εκσυγχρονισμού (υπογραφή της ΕΣΙΣΕ το 1997 – Κυβέρνηση Κ. Σημίτη) με το κυβερνητικό παρόν και μέλλον του ΠΑΣΟΚ. Παράλληλα το ΠΑΣΟΚ θα πρέπει να επικαιροποιήσει την πρόταση νόμου της ΕΕΔΑ στην προοπτική σύνταξης ενός νέου ΚΕΙ.Σύμφυτα με τα παραπάνω είναι και τα εξής: Η Ελλάδα έχει υπογράψει (χωρίς να έχει κυρώσει μέχρι στιγμής) τα κάτωθι νομικά κείμενα:α) Σύμβαση πλαίσιο για την προστασία των εθνικών μειονοτήτων.β) Ευρωπαϊκή Σύμβαση για το νομικό καθεστώς των εργαζομένων μεταναστών.Όλα τα παραπάνω διεθνή νομικά κείμενα μπορούν και πρέπει να κυρωθούν από την Βουλή. Σε μια τέτοια περίπτωση, η Ελλάδα θα έχει εναρμονιστεί – επιτέλους - με την διεθνή νομική πραγματικότητα, αλλά και θα έχει εκσυγχρονίσει σημαντικά το νομικό της πλαίσιο. Το ΠΑΣΟΚ καλείται ν’ αναλάβει τις σχετικές νομοθετικές πρωτοβουλίες.3. Η Ελλάδα έχει ενσωματώσει με την μορφή Προεδρικών Διαταγμάτων (ΠΔ), σχεδόν πάντα εκπρόθεσμα, ένα πακέτο κοινοτικών οδηγιών για τους υπηκόους τρίτων χωρών. Κοινό χαρακτηριστικό των περισσότερων ενσωματωθεισών οδηγιών είναι η απόκλιση που υπάρχει μεταξύ της Οδηγίας και του τελικώς υιοθετηθέντος Π.Δ. Υπ’ αυτήν την έννοια είναι πιθανή η παραπομπή της Ελλάδας στο ΔΕΚ για πλημμελή ενσωμάτωση των κοινοτικών οδηγιών. Η πλημμελής ενσωμάτωση των κοινοτικών οδηγιών σημαίνει – σχεδόν πάντα – περικοπή στον ένα ή τον άλλο βαθμό – των δικαιωμάτων των υπηκόων τρίτων χωρών. Για ν’ αποφευχθεί η παραπομπή της Ελλάδας στο ΔΕΚ αλλά και για να εφαρμοστούν ορθά οι κοινοτικές οδηγίες, θα πρέπει να τροποποιηθούν χωρίς παρεκκλίσεις απ’ το κοινοτικό κείμενο. Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ επιβάλλεται να λειτουργήσει σ’ αυτήν την κατεύθυνση, κατοχυρώνοντας τα δικαιώματα των υπηκόων τρίτων χωρών, όπως προβλέπονται στις οδηγίες, διασώζοντας παράλληλα το διεθνές γόητρο της χώρας.4. Αντιρατσιστική αγωγήΤο ελληνικό σχολείο πρέπει να λειτουργεί ως φορέας πολυπολιτισμικής αγωγής. Η αντιρατσιστική εκπαίδευση είναι συστατικό στοιχείο αυτής της πολιτικής. Όλα τα παιδιά ανεξαρτήτως του νομικού καθεστώτος παραμονής των γονέων τους, πρέπει ν’ απολαμβάνουν το δικαίωμα στην εκπαίδευση.Ο αντιρατσισμός πρέπει να διαχέεται σ’ όλο το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Το ΠΑΣΟΚ πρέπει να συγκρουστεί με ό,τι ρατσιστικό υπάρχει στην εκπαίδευση και ευρύτερα στην κοινωνία. (Πάντως θα πρέπει να σημειώσουμε ότι δηλώσεις του τύπου: «Μηδενική ανοχή στην λαθρομετανάστευση», είναι ατυχείς και δεν έχουν θέση σ’ ένα σοσιαλιστικό κόμμα, όπως είναι το ΠΑΣΟΚ).5. Η μεγάλη προσφορά των κυβερνήσεων του εκσυγχρονισμού στο μεταναστευτικό είναι ότι υλοποίησαν (στο βαθμό που μπόρεσαν) προγράμματα ένταξης στην νόμιμη αγορά εργασίας των παρανόμως ευρισκομένων αλλοδαπών στην ελληνική επικράτεια. Βάσει των Π.Δ. 358, 359/97 και του Ν. 2910/01, εκατοντάδες χιλιάδες αλλοδαποί κατάφεραν να ενταχθούν νόμιμα στην αγορά εργασίας και κατόπιν (στον ένα ή στον άλλο βαθμό) στην ελληνική κοινωνία.Ειδικά η διαδικασία νομιμοποίησης των Π.Δ. 358, 359/97, μάλλον απέτυχε, αν και όχι σε όλα τα σημεία. Με τον Ν. 2910/01, τα πράγματα εξορθολογίστηκαν κάπως, τα βασικά προβλήματα όμως παρέμειναν.Τώρα, θα πρέπει η νέα κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, να εντάξει τους παράνομους μετανάστες στην νόμιμη αγορά εργασίας, έχοντας ως παράδειγμα, την θετική εμπειρία του Ν. 2910/01. ΄Ετσι θα πρέπει να τεθεί ένα χρονικό όριο: Να αποδεικνύει ο μετανάστης με διάφορους τρόπους (όπως προβλεπόταν στο άρθρο 66 του Ν. 2910/01) την παρουσία του στην Ελλάδα, θέτοντας ένα χρονικό όριο (π.χ. την 31-12-08).Το σημαντικότερο:Η βασική τομή του Ν.2910/01, με την εκχώρηση της αρμοδιότητας των αλλοδαπών από το Υπουργείο Δημόσιας Τάξης στο Υπουργείο Εσωτερικών, με ταυτόχρονη καθιέρωση της εμπλοκής των ΟΤΑ (Δήμος, Περιφέρεια) στη διαδικασία ήταν ιστορικής σημασίας: «Αποαστυνομικοποιήθηκε» η κρατική αντίληψη για τον αλλοδαπό, και, επιτέλους, ο αλλοδαπός έπαυσε να είναι εκ των προτέρων ύποπτος. Όπως σε κάθε ευνομούμενο κράτος, τα ζητήματα των αλλοδαπών είναι πλέον αρμοδιότητα του Υπουργείου Εσωτερικών. Παρά όμως, το τεράστιας σημασίας βήμα που έγινε, ο ρόλος της Αστυνομίας παρέμεινε καθοριστικός. Εδώ ακριβώς βρίσκεται και το στοίχημα της νέας κυβέρνησης: Πρέπει να υποχωρήσει ο ρόλος της Αστυνομίας και να ενισχυθεί ακόμα περισσότερο ο ρόλος των ΟΤΑ. (Βέβαια δεν θα πρέπει να έχουμε ειδυλλιακή εικόνα για τους ΟΤΑ. ΄Αλλωστε οι σελίδες των ετήσιων εκθέσεων του Συνηγόρου του Πολίτη και του Σώματος Επιθεωρητών Δημόσιας Διοίκησης αναφέρονται εκτενώς σε ζητήματα κακοδιοίκησης Δήμων, Νομαρχιών και Περιφερειών. Όμως ο κοινωνικός έλεγχος που ασκείται στους ΟΤΑ είναι ευχερέστερος και μεγαλύτερος. ΄Αρα η ενίσχυση του ρόλου των ΟΤΑ για τα ζητήματα των αλλοδαπών είναι όρος για τον εκσυγχρονισμό του μεταναστευτικού).Υπάρχουν και μια σειρά άλλα κρίσιμα ζητήματα, τα οποία πρέπει να θίξουμε (πολιτικό άσυλο, ομογενείς από πρώην ΕΣΣΔ, Βορειοηπειρώτες, κοινοτικοί υπήκοοι, αντίληψη και συμπεριφορά της Αστυνομίας έναντι των αλλοδαπών). Δεν μας επιτρέπεται όμως να κάνουμε κατάχρηση της φιλοξενίας του παρόντος δικτυακού τόπου. Συμπερασματικά, η κοινωνική ένταξη των μεταναστών απαιτεί μια συνολική ρήξη με κατεστημένες νοοτροπίες που έχουν ριζώσει όχι μόνο στην ελληνική κοινωνία αλλά και στο ίδιο το ΠΑΣΟΚ. Επειδή το μεταναστευτικό συνδέεται άμεσα με τον εκσυγχρονισμό της ελληνικής κοινωνίας, η μάχη για την μετανάστευση είναι μάχη για τον εκσυγχρονισμό. Γιατί με τους μετανάστες θα ζήσουμε μαζί τα επόμενα χρόνια."

Κυριακή 18 Οκτωβρίου 2009

Δεν αρκεί η μετονομασία των Υπουργείων για την αποτελεσματικότερη προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ελλάδα

Σήμερα ψηφίζονται στη Βουλή οι προγραμματικές δηλώσεις της νέας κυβέρνησης.

Η "Ελληνική Δράση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα" χαιρετίζει τις νέες προθέσεις και προτείνει την άμεση κατάργηση, με απόφαση του αρμόδιου Υπουργού, της κανονιστικής "κληρονομιάς" της προηγούμενης κυβέρνησης, ιδίως δε των 5 προεδρικών διαταγμάτων για το Άσυλο (τα π.δ. 220/2007, 90/2008, 96/2008, 167/2008 και με πρώτο το "τελευταίο" π.δ. 81/2009, που στερεί στους πρόσφυγες το δικαίωμα σε δίκαια κρίση του αιτήματος ασύλου τους) και σωρείας εγκυκλίων και Υ.Α. (π.χ. για την εκτέλεση απελάσεων) που παραβιάζουν την ελληνική, ευρωπαϊκή και διεθνή νομιμότητα. Τα παραπάνω δεν είναι δεκτικά αναβολής, ούτε χρειάζονται κάποιαν ιδιαίτερη διαδικασία, όπως το να "περάσουν" από τη Βουλή, προκειμένου να καταργηθούν.

Επίσης, προσκαλούμε την κυβέρνηση να καταργήσει τον -κατά παράβαση του Συντάγματος, άλλωστε, ψηφισθέντα- Νόμο 3386/2005, επαναφέροντας, στο μεσοδιάστημα (δηλαδή μέχρι την ψήφιση Νόμου που να είναι πράγματι σε θέση να ρυθμίσει δίκαια και αποτελεσματικά το ακανθώδες θέμα της μετανάστευσης στη χώρα μας), σε ισχύ τον κατά τι δημοκρατικότερο (αλλά, επαναλαμβάνουμε, ανεπαρκή) προηγούμενο Νόμο που ρύθμιζε τα ζητήματα μετανάστευσης στην Ελλάδα (Ν.2910/2001).

Σε πρώτο πλάνο πρέπει να τεθεί και η "εξαφάνιση" του πρόσφατου Νόμου που καταργεί το τεκμήριο αθωότητας του κατηγορούμενου... αλλοδαπού (έχει σχολιαστεί εκτενώς σε προηγούμενες ανακοινώσεις μας), όπως και οι πρόσφατες νομοθεσίες περί καμερών και συλλογής γενετικού υλικού.

Είναι απολύτως αναγκαίο να επαναδιαπραγματευθεί η Ελλάδα και να επιτύχει, σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, τη μη εφαρμογή του Κανονισμού "Δουβλίνο ΙΙ", ο οποίος αναγκάζει τους αιτούντες Άσυλο να παραμείνουν (ή να επιστραφούν) στην πρώτη ευρωπαϊκή χώρα από την οποία διήλθαν. Η ρύθμιση αυτή έχει μετατρέψει την Ελλάδα σε "αποθήκη" προσφύγων, οι οποίοι αδυνατούν να βρουν στη χώρα μας τη στοιχειώδη κάλυψη των αναγκών τους, με αποτέλεσμα να επιχειρούν να μετακινηθούν παράνομα "βαθύτερα" στην Ευρώπη, να είναι ευάλωτοι στη δράση "κυκλωμάτων" και να καταλήγουν -εξ αυτού του λόγου και μόνο- ποινικοί κρατούμενοι με δικαστικές απελάσεις που εκκρεμούν σε βάρος τους. Το άρθρο 74 του Π.Κ. θα πρέπει απαραιτήτως να συμπληρωθεί με ανώτατο όριο κράτησης των υπό δικαστική απέλαση αλλοδαπών. Οι απελάσεις ασυνόδευτων ανηλίκων θα πρέπει αμέσως να καταργηθούν και να τεθεί επιτέλους σε εφαρμογή μια μορφή ουσιαστικής επιτροπείας των παιδιών αυτών.

Προς καταδίκη οδηγείται η Ελλάδα για πλημμελή ενσωμάτωση των Οδηγιών στο εσωτερικό της Δίκαιο. Θα πρέπει να συσταθεί άμεσα μια επιτροπή εμπειρογνωμόνων κοινοτικού Δικαίου, στους οποίους θ' ανατεθεί ο έλεγχος της πραγματικής, αποτελεσματικής ορθής κι απλής ενσωμάτωσης των Ευρωπαϊκών Οδηγιών και Κανονισμών στην Ελληνική έννομη τάξη. Στην παραπάνω επιτροπή θα πρέπει να ανατεθεί και το έργο της πρότασης διαγραφής, από τα κείμενα των π.δ. που ενσωματώνουν οδηγίες, ρυθμίσεων άσχετων με το περιεχόμενό τους, ρυθμίσεων που αποκλίνουν ή/και παραβιάζουν το πνεύμα και το γράμμα τους.

Όσον αφορά την πρόθεση εξάλειψης των "γκέτο", ας υπενθυμιστεί ότι εκτός των Εξαρχείων υπάρχουν κι άλλες περιοχές, όπως αυτή του Αγ.Παντελεήμονα, όπου ομάδες "πολιτών" δείχνουν να έχουν πάρει το Νόμο στα χέρια τους και επιδεικνύουν δράση σαφώς αξιολογότερη -ποινικά- των ομάδων στόχου τους. Επίσης, θα πρέπει τα αστυνομικά όργανα να εμπεδώσουν στη συνείδησή τους ότι οι σχετικοί έλεγχοι δεν θα πρέπει να γίνονται με κριτήριο το χρώμα του δέρματος, το μήκος των μαλλιών και συναφή κριτήρια.

Ζητήματα εν τοις πράγμασι άσκησης της θρησκευτικής ελευθερίας, όπως η λειτουργία μουσουλμανικού τεμένους και νεκροταφείου, θα πρέπει να να θεωρηθούν από τη νέα κυβέρνηση αυτονόητα.

Το ζήτημα της "ανάστροφης διάκρισης" σε βάρος κοινοτικών αλλοδαπών, θα πρέπει επίσης ν' απασχολήσει την Κυβέρνηση. Πρόσβαση στις υπηρεσίες πρόνοιας, λήξη των (καθημερινών) απελάσεων κοινοτικών υπηκόων, ενημέρωσή τους για τα πολιτικά τους δικαιώματα κ.ά. πρέπει να μπουν στην ατζέντα.

Το ζήτημα της ουσιαστικής εκπαίδευσης επί ζητημάτων ανθρωπίνων δικαιωμάτων δημοσίων υπαλλήλων που συναλάσσονται με αλλοδαπούς θα πρέπει επίσης να μπει σε πρώτο πλάνο.

Ζητήματα αστυνομικής αυθαιρεσίας και ατιμωρησίας δεν πρόκειται να λάβουν τέλος χωρίς τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου από την Αστυνομική Αρχή οργάνου, που να επιλαμβάνεται τη διερεύνηση των εν λόγω εγκλημάτων και την αποτελεσματική απονομή δικαιοσύνης στις περιπτώσεις αυτές.

Είναι, τέλος, αναγκαίο να επιμεληθεί η νέα κυβέρνηση σχέδιο δράσης επιμόρφωσης κι ευαισθητοποίησης των ίδιων των πολιτών, ώστε να εμπεδωθεί στη συνείδησή τους αφενός η ζωογόνος διάσταση της μετανάστευσης στην ελληνική κοινωνία κι αφετέρου το ότι ο ρατσισμός δεν είναι επιλογή, νοοτροπία ή στάση ζωής αλλά έγκλημα!





Παρασκευή 9 Οκτωβρίου 2009

Πότε είναι νόμιμες οι σωματικές έρευνες και προσαγωγές;

http://www.tvxs.gr/v22951

Πόσο δύσκολο μπορεί να γίνει το να πάρει μια μάνα το παιδί της στα χέρια της;

Διαβάστε το ρεπορτάζ της Αντωνίας Ξυνού στο σημερινό φύλλο της Ελευθεροτυπίας ή εδώ: http://www.enet.gr/?i=news.el.ellada&id=90413

Η "Ελληνική Δράση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα" υποστηρίζει από τις αρχές του καλοκαιριού τη νεαρή κοπέλα από τη Ρουμανία, η οποία προσπαθεί εναγωνίως να πάρει το 7 μηνών σήμερα μωρό της στα χέρια της. Παράλληλα, προσπαθεί να λάβει μιαν επίσημη απάντηση στα εξής ερωτήματα:
-Ποιός/ποιοί και με ποιο δικαίωμα το αφαίρεσαν από την επιμέλειά της, όταν ήταν μόλις 9 ημερών;
-Για ποιο λόγο οι Ελληνικές Αρχές (Εισαγγελία και Πρόνοια Κω) δεν ζήτησαν τη συγκατάθεσή της, αλλά και γιατί επιδεικτικά παραλείπουν να την ενημερώσουν για τις μετακινήσεις του βρέφους της, παρόλο που έχει υποβάλει και επίσημο αίτημα από τις 13 Ιουλίου 2009.
-Για ποιο λόγο, ενώ η Εισαγγελική Αρχή γνώριζε νομότυπα τη διεύθυνση κατοικίας της στην Κω και μετά στην Αθήνα, την "έφερε" ως κάτοικο Θήβας σε δίκη για υιοθεσία του ίδιου της του βρέφους; Μήπως για να μην παραστεί;
-Γιατί 3 μήνες μετά τη μήνυσή της για τις (σε βαθμό κακουργήματος) απάτη, εκβίαση και αρπαγή ανηλίκου, δεν έχει διαταχθεί ακόμη ούτε κύρια ανάκριση;
- Γιατί, αντίθετα, ενάμισυ μήνα μετά την υποβολή (τέλη Ιουλίου, πριν κλείσουν τα Δικαστήρια) αιτήματος υιοθεσίας (από τους κατηγορούμενους για 4 κακουργηματικές πράξεις "υποψήφιους γονείς") η υπόθεσή τους έφθασε στο ακροατήριο (στις 22 Σεπτεμβρίου, μόλις άνοιξαν τα Δικαστήρια), με επιμέλεια της ίδιας εισαγγελικής αρχής; Γιατί δεν ενημερώθηκε ούτε γι' αυτό η φυσική μάνα;
-Από ποιόν δηλώθηκε το βρέφος ως γιος της "Έλενας" και όχι "Ντόϊνα" Φαρκάς;
-Γιατί η υπηρεσία "Πρόνοιας" της Κω και η Κοινωνική Υπηρεσία του Νοσ. Παίδων "Αγλαϊα Κυριακού" δεν ενημέρωσαν τη φυσική μητέρα;
Αυτά και άλλα πολλά ερωτήματα ταλανίζουν τη νεαρή μητέρα και τους νομικούς της παραστάτες, της οποίας μόνο μέλημα είναι να έρθει πάλι στα χέρια της ο 7μηνος σήμερα γιος της, τον οποίον έχει να δει από την ηλικία των 9 ημερών!
Η "Ελληνική Δράση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα" θα συνεχίσει να μάχεται για την επιστροφή του βρέφους, για τη "διαλεύκανση" των συνθηκών υπό τις οποίες επήλθε (και διατηρείται) η απομάκρυνσή του από τη φυσική του μητέρα, ΧΩΡΙΣ τη συγκατάθεσή της, αλλά και για τα δικαιώματα του ίδιου του βρέφους, σύμφωνα με τη Διεθνή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Παιδιού.
Όταν εκλείψουν (ελπίζουμε και στη συνδρομή του ΣτΠ, στον οποίον έχουμε αναφερθεί εγγράφως) οι "γραφειοκρατικές δυσχέρειες" στη λήψη των απαιτούμενων εγγράφων, εκτιμούμε ότι θ' αναδυθούν πράξεις και παραλείψεις δημοσίων οργάνων που θα πρέπει να διερευνηθούν περαιτέρω...

Αυτά και

Τρίτη 6 Οκτωβρίου 2009

Μετανάστες και πρόσφυγες γιορτάζουν την εκλογική νίκη

Αναδημοσίευση από εφημερίδα "Καθημερινή" (06/10/09)
Tης Μαριας Κατσουνακη
Ξάφνιασε η εικόνα τους. Διαφορετική και ασυνήθιστη στα ελληνικά εκλογικά μεθεόρτια. Πακιστανοί, Φιλιππινέζοι, μαύροι, λευκοί, μετανάστες που πανηγύριζαν κρατώντας σημαίες του ΠΑΣΟΚ. Γελούσαν, χόρευαν, φώναζαν συνθήματα. Για λίγα λεπτά (όσα παρακολουθήσαμε από τα ξένα ειδησεογραφικά πρακτορεία, όπως αποτυπώνεται και στην παρακείμενη στήλη), ένας άλλος κόσμος συμμετείχε, συνυπήρχε σε μια καθαρά «ελληνική υπόθεση». Αφησαν τα φανάρια, τα σπίτια που δουλεύουν ως οικιακοί βοηθοί, άλλες ασχολίες του ποδαριού. Μαζί τους ίσως να ενώθηκαν και επιστήμονες, παιδιά δεύτερης ή τρίτης γενιάς, που μετέχουν της ελληνικής παιδείας και ζωής, αλλά εξακολουθούν να μην πληρούν -σύμφωνα με την εγχώρια νομοθεσία- τις προϋποθέσεις για να θεωρηθούν και πολίτες αυτής της χώρας με δικαιώματα (γιατί υποχρεώσεις έχουν). Στο πρόσωπο του Γιώργου Παπανδρέου και στις προεκλογικές -και όχι μόνο- υποσχέσεις του βλέπουν την ελπίδα για ενσωμάτωση, την προοπτική να νομιμοποιηθούν, να μεταπηδήσουν από τη διαρκή απροσδιοριστία στην κανονικότητα.



Την περασμένη Κυριακή σε σχετικό ρεπορτάζ της «Κ» (της Μαρίας Δεληθανάση) η περιπέτεια ενός 19χρονου Ελληνοαφρικανού «εμπλουτιζόταν» με ανάλογα στοιχεία: περισσότερα από 250.000 παιδιά που γεννήθηκαν στην Ελλάδα ζουν σε καθεστώς μόνιμης ανασφάλειας. Η ιθαγένεια είναι το ζητούμενο, η παρανομία μια μόνιμη συνθήκη που αίρεται πολύ δύσκολα, προσκρούοντας σε ξενοφοβικές αγκυλώσεις, γραφειοκρατικές καθηλώσεις, και αδυναμία εφαρμογής μιας μεταναστευτικής πολιτικής. Οι φωνές πληθαίνουν και ο νέος πρωθυπουργός έχει επανειλημμένως αναφερθεί και ασχοληθεί με το θέμα και, παλαιότερα, από τη θέση του ως υπουργός Παιδείας και Εξωτερικών. Εχει προτείνει, μάλιστα, και «8 σημεία» για την αντιμετώπιση του προβλήματος της λαθρομετανάστευσης, αλλά και «της ένταξης των νόμιμων μεταναστών στην κοινωνία μας».

Η ευρωπαϊκή ταυτότητα, εξάλλου, αυτό δεν επιτάσσει; Ανοχή, αποδοχή της διαφορετικότητας, αλλά και περαιτέρω αξιοποίηση της πολλαπλότητας των οντοτήτων που αποτελούν την Ευρώπη. Στη χώρα μας μαχόμαστε, ακόμη, για τα στοιχειώδη. Οι παρεμβάσεις της πολιτείας οδηγούν στην γκετοποίηση και στον αποκλεισμό, τραυματίζοντας την κοινωνική συνοχή αλλά και την ειρηνική συμβίωση. Ο κοσμοπολιτισμός, που τόσο εύκολα επικαλούμαστε, «προάγει την πολιτισμική πολλαπλότητα βάσει ενός οικουμενικού κανόνα που αφορά την ισότητα ανάμεσα σε όλους τους ανθρώπους και επιβάλλει μια ρύθμιση των διαφορών», γράφει ο πολιτικός φιλόσοφος Τσβετάν Τοντορόφ στον «Φόβο των βαρβάρων».

Η ζωή των μεταναστών έχει απόλυτη συνάφεια με τη δική μας. Πώς να καλλιεργηθεί η αλληλεγγύη αν δεν αισθάνονται οι λαοί την ευθύνη της αμοιβαιότητας, που προέρχεται από τη δημοκρατική συμμετοχή, από την κοινή επιλογή ενός πεπρωμένου;

Προχθές το βράδυ οι μετανάστες που γιόρταζαν, σε αυτήν ακριβώς την «κοινή επιλογή ενός πεπρωμένου» προσέβλεπαν. Να συναποφασίζουν για το μέλλον τους, που σημαίνει να μπορούν να ονειρεύονται, να έχουν επιθυμίες, φιλοδοξίες, προοπτικές. Να μην παραμένουν ανασφαλείς, στερημένοι και ταπεινωμένοι.

Η μεταναστευτική πολιτική όσο και αν φαντάζει αυτονόητη, απαιτεί μελέτη, οργάνωση, τόλμη, κοινωνική εμπειρία και ευαισθησία. Μπορεί να έχει και κόστος, να ενοχλεί όσους πιστεύουν ότι αυτοί και μόνον αυτοί είναι οι περιούσιοι και εκλεκτοί και ότι η ετερότητα είναι συνώνυμη με τα «ανθρώπινα απόβλητα». Οσο οι κόμποι μεγεθύνονται και ο θυμός εγκλωβίζεται στα γκέτο τόσο οι λύσεις φαντάζουν απόμακρες και όλο και περισσότερο ανέφικτες.

Προχθές, οι ξένοι, συμμετείχαν σε μια «δική μας» γιορτή. Με διάθεση να γίνει και δική τους. Ηταν εκεί, αλλά όχι ανάμεσά μας. Αυτό, είναι το επόμενο βήμα.

Toddler behind bars

Kathy Tzilivakis' article on the story of little Rozita. Source: Athens News, 5/10/09
http://www.athensnews.gr/articles/13358/04/10/2009/2910

Δευτέρα 5 Οκτωβρίου 2009

Στο φαντασιακό -κι όχι στο πραγματικό- επίπεδο βρίσκεται το προφίλ του "μετανάστη - δράστη εγκλημάτων"

Μια έρευνα του Ινστιτούτου Πολιτικής Κοινωνιολογίας του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ) έρχεται να διαλύσει το μύθο του μετανάστη-εγκληματία, καθώς όπως δείχνει η έρευνα είναι δημιούργημα ενός φαντασιακού επιπέδου και όχι του πραγματικού. Στην έρευνα με τίτλο «Επιχειρηματικότητα, Κίνδυνοι και Ανταγωνισμός στο Ιστορικό Κέντρο της Αθήνας», ερωτήθηκαν επιχειρηματίες, από 24-65 ετών, και κατέδειξαν ως κύριους δράστες εγκλημάτων, μεικτές ομάδες Ελλήνων και αλλοδαπών, κατά δεύτερο λόγο τους Έλληνες και τέλος τους αλλοδαπούς. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στο τρίγωνο που σχηματίζουν οι οδοί Μητροπόλεως- Πειραιώς- Πλατεία Ομονοίας- Πανεπιστημίου- Πλατεία Συντάγματος, ενώ οι επιχειρήσεις που αποτέλεσαν το δείγμα της έρευνα είναι οι πλέον αντιπροσωπευτικές του βασικού κορμού της ελληνικής οικονομίας και ανταποκρίνονται στην εικόνα της ελληνικής μικρομεσαίας επιχείρησης. Συνολικά πραγματοποιήθηκαν 1232 επαφές και 850 συνεντεύξεις, εκ των οποίων οι 730 δραστηριοποιούνται στο Ιστορικό Κέντρο της Αθήνας και οι 120 σε τέσσερις διαφορετικές ελέγχου, και διαπιστώθηκε ότι οι επιχειρηματίες σε ποσοστό 52% δηλώνουν ότι έχουν υποπέσει στην αντίληψή τους κρούσματα επιθέσεων κατά προσώπων στη περιοχή του καταστήματός/επιχείρησής τους. Το 65.5% δηλώνει ότι αυτές οι επιθέσεις γίνονται κυρίως για κλοπή/ληστεία, ενώ το 24% για χρήματα ή οικονομικούς λόγους. Οι ερωτηθέντες υποστηρίζουν ότι οι δράστες των επιθέσεων ανήκουν κυρίως σε μεικτές ομάδες Ελλήνων-αλλοδαπών (51% των απαντήσεων), κατά δεύτερο λόγο είναι αλλοδαποί (22.3%) και κατά τρίτο λόγο Έλληνες (11.3%). Για τα αδικήματα κατά της περιουσίας οι επιχειρηματίες και σε ποσοστό 58% (μεγαλύτερο του προηγούμενου για τα αδικήματα κατά προσώπων) δηλώνουν ότι οι δράστες ανήκουν κυρίως σε μικτές ομάδες Ελλήνων- αλλοδαπών (49,5%) κατά δεύτερο λόγο είναι αλλοδαποί (15.9%) και κατά τρίτο λόγο Έλληνες (12.5%). Όταν όμως περνάμε από το φαντασιακό στο πραγματικό επίπεδο, δηλαδή στους επιχειρηματίες που έχουν υποπέσει θύμα κάποιας παράνομης ενέργειας, αδικήματος προσβολής ή επίθεσης (40%) τότε τα στοιχεία αλλάζουν. Οι μικτές ομάδες Ελλήνων-αλλοδαπών βρίσκονται και πάλι στη πρώτη θέση, όμως στη δεύτερη θέση δεν βρίσκονται πλέον οι αλλοδαποί, αλλά οι Έλληνες (25.5%) και κατά τρίτο λόγο οι αλλοδαποί (16%). «Καλλιεργείται η έμμεση θυματοποίηση, όπου το φαντασιακό επιδρά στο πραγματικό. Αυτό εξαρτάται από το πως έχει διαμορφωθεί το συλλογικό ασυνείδητο, μέσα από την κουλτούρα», τονίζει η Ιωάννα Τσιγγάνου, υπεύθυνη της έρευνας και διδάκτωρ κοινωνιολογίας του Εγκλήματος.
Πηγή: Αυγή, tvxs